Sport i metabolizm

Wydzielanie jelitowe i motoryka jelit są ograniczone -

W umiarkowanych wysiłkach opróżnianie żołądka, wydzielanie soku żołądkowego pozostają w normie -

Diureza ↓

Zwiększenie przepływu krwi przez wątrobę -

W ciężkich wysiłkach możliwy białkomocz (bo wysokie ciśnienie filtracyjne)

W umiarkowanych wysiłkach opróżnianie żołądka, wydzielanie soku żołądkowego pozostają w normie -

Diureza ↓

W ciężkich wysiłkach możliwy białkomocz (bo wysokie ciśnienie filtracyjne)

Prężność tlenu u ludzi niewytrenowanych jest stała a u wytrenowanych może maleć

Saturacja hemoglobiny rośnie -

Wysiłek długotrwały: zmniejszenie objętości krwi na skutek zmniejszenia objętości osocza

Osmolalność osocza maleje

Liczba neutrofilów i trombocytów maleje

Prężność tlenu u ludzi niewytrenowanych jest stała a u wytrenowanych może maleć

Wysiłek długotrwały: zmniejszenie objętości krwi na skutek zmniejszenia objętości osocza

Zmiany niedokrwienne w sercu -

VO2 max ↓

Obniżenie tolerancji ortostatycznej -

Zdolność przyswajania węglowodanów ↑

Nasilenie odruchów z baroreceptorów tętniczych

Zmiany niedokrwienne w sercu -

VO2 max ↓

Obniżenie tolerancji ortostatycznej -

Częstość skurczów serca zmniejszona w wysiłkach submaksymalnych

Bradykardia spoczynkowa

Powrót częstości skurczów serca do wartości spoczynkowej po wysiłku jest zwolniony

VO2 max ↑

Objętość wyrzutowa ↑

Częstość skurczów serca zmniejszona w wysiłkach submaksymalnych

Bradykardia spoczynkowa

VO2 max ↑

Objętość wyrzutowa ↑

Zwiększenie pojemności dyfuzyjnej płuc

Objętość oddechowa ↑ + częstość oddechów ↓

Przesunięcie progu wentylacyjnego w lewo

Zwiększenie perfuzji płuc

Wentylacja płuc w wysiłku maksymalnym jest zwiększona (↑)

Zwiększenie pojemności dyfuzyjnej płuc

Zwiększenie perfuzji płuc

Wentylacja płuc w wysiłku maksymalnym jest zwiększona (↑)

Przy bardzo dużych obciążeniach P skurczowe może osiągać 200 – 250 mmHg

Ucisk napiętych m.m. na naczynia krwionośne powoduje silny wzrost oporu obwodowego i wysokie wartości ciśnienia

Zmiany w układzie krążenia wykazują liniową zależność względem zapotrzebowania na O2

Silny wzrost częstości skurczów serca i ciśnienia skurczowego oraz rozkurczowego nawet przy niewielkich obciążeniach statycznych

Reakcja ukł. krążenia jest proporcjonalna do względnej siły skurczu mięśnia

Przy bardzo dużych obciążeniach P skurczowe może osiągać 200 – 250 mmHg

Ucisk napiętych m.m. na naczynia krwionośne powoduje silny wzrost oporu obwodowego i wysokie wartości ciśnienia

Silny wzrost częstości skurczów serca i ciśnienia skurczowego oraz rozkurczowego nawet przy niewielkich obciążeniach statycznych

Reakcja ukł. krążenia jest proporcjonalna do względnej siły skurczu mięśnia

próg wentylacyjny ≠ próg hiperwentylacyjny

Przyczyną wystąpienia progu wentylacyjnego jest gwałtowany wzrost metabolizmu mięśniowego

Prężność CO2 we krwi tętniczej i pęcherzykach płucnych jest stała, bo w wyniku hiperwentylacji CO2 jest ciągle usuwany

Próg wentylacyjny w przybliżeniu pokrywa się z progiem mleczanowym

Nieproporcjonalne do pobierania tlenu zwiększenie wentylacji

Przyczyną wystąpienia progu wentylacyjnego jest gwałtowany wzrost metabolizmu mięśniowego

Prężność CO2 we krwi tętniczej i pęcherzykach płucnych jest stała, bo w wyniku hiperwentylacji CO2 jest ciągle usuwany

Próg wentylacyjny w przybliżeniu pokrywa się z progiem mleczanowym

Przyczyna: rekrutacja wolnych komórek mięśniowych, o małej zdolności pozyskiwania energii w procesach tlenowych

Podobny przebieg do zmian stężenia kwasu mlekowego mają inne parametry: [H+], amoniak, aminy katecholowe, wentylacja minutowa

Obciążenie, przy którym rozpoczyna się szybka akumulacja kwasu mlekowego we krwi

50 – 70% VO2 max

Im większa intensywność wysiłku odpowiadająca progowi beztlenowemu tym mniejsza zdolność do wysiłków wytrzymałościowych

Podobny przebieg do zmian stężenia kwasu mlekowego mają inne parametry: [H+], amoniak, aminy katecholowe, wentylacja minutowa

Obciążenie, przy którym rozpoczyna się szybka akumulacja kwasu mlekowego we krwi

50 – 70% VO2 max

odczas wysiłków o większej intensywności stan równowagi czynnościowej trwa bardzo krótko, a VO2 ciągle rośnie -

Po zakończeniu wysiłku VO2 maleje stopniowo, ale pozostaje większe niż przed wysiłkiem przez kilka-kilkanaście godzin

Po 20 – 30 min umiarkowanego wysiłku zachodzi stały niewielki spadek VO2

Stabilizacja VO2

Występuje w wysiłkach submaksymalnych z zapotrzebowaniem nie większym niż 85% VO2max

odczas wysiłków o większej intensywności stan równowagi czynnościowej trwa bardzo krótko, a VO2 ciągle rośnie -

Po zakończeniu wysiłku VO2 maleje stopniowo, ale pozostaje większe niż przed wysiłkiem przez kilka-kilkanaście godzin

Stabilizacja VO2

Osoba nr 1 ma gorszą wydolność fizyczną, bo ma niższy pułap tlenowy

Osoba nr 2 ma gorszą wydolność fizyczną, bo ma wyższy pułap tlenowy

Osoba nr 1 ma lepszą wydolność fizyczną, bo ma wyższy pułap tlenowy

Osoba nr 1 ma lepszą wydolność fizyczną, bo ma niższy pułap tlenowy

Osoba nr 2 ma lepszą wydolność fizyczną, bo ma niższy pułap tlenowy

Osoba nr 1 ma gorszą wydolność fizyczną, bo ma niższy pułap tlenowy

W wysiłku statycznym ciśnienie rozkurczowe pozostaje stałe lub nieznacznie maleje

Podczas wysiłku przepływ krwi przez nerki i układ pokarmowy pozostaje stały -

W wysiłku dynamicznym całkowity opór obwodowy rośnie -

W wysiłku dynamicznym CO i HR wzrastają proporcjonalnie do wzrostu obciążenia

W wysiłku statycznym ciśnienie skurczowe wzrasta -

W wysiłku dynamicznym CO i HR wzrastają proporcjonalnie do wzrostu obciążenia

W wysiłku statycznym ciśnienie skurczowe wzrasta -

Metoda OBLA wyznaczania progu mleczanowego jest bardzo precyzyjna

Spowodowany jest rekrutacją szybkich włókien mięśniowych o małej zdolności pozyskiwania energii w procesach tlenowych -

Obciążenie, przy którym rozpoczyna się szybka akumulacja kwasu mlekowego we krwi -

Pojawia się przy obciążeniu 30 – 50% VO2max

Przesunięcie progu mleczanowego w prawo wskazuje na zmniejszenie wydolności fizycznej -

Spowodowany jest rekrutacją szybkich włókien mięśniowych o małej zdolności pozyskiwania energii w procesach tlenowych -

Obciążenie, przy którym rozpoczyna się szybka akumulacja kwasu mlekowego we krwi -

W wysiłkach maksymalnych i supramaksymalnych występuje tylko na początku wysiłku

Występuje na początku wysiłku submaksymalnego -

U osób o lepszej wydolności fizycznej deficyt tlenowy jest większy

Stanowi różnicę pomiędzy zapotrzebowaniem na tlen a jego rzeczywistym poborem

Pokrywany jest przez przemiany beztlenowe -

Występuje na początku wysiłku submaksymalnego -

Stanowi różnicę pomiędzy zapotrzebowaniem na tlen a jego rzeczywistym poborem

Pokrywany jest przez przemiany beztlenowe -

Aldosteron ↓

Insulina ↓ + glukagon ↑

Insulina ↓ + glukagon ↑

Kortyzol ↑

Aktywacja układu współczulno-nadnerczowego -

Insulina ↓ + glukagon ↑

Kortyzol ↑

Aktywacja układu współczulno-nadnerczowego -

Statyczne – dominuje aktywność mięśni dłużej utrzymujących skurcze izotoniczne

Lokalne – mniej niż 30% całej masy mięśni, np. praca wykonana za pomocą kończyn górnych -

Tlenowe (aerobowe) – wysiłki długotrwałe o obciążeniu mniejszym od maksymalnego, energia do pracy pochodzi głównie z procesów tlenowych

Maksymalne – VO2 – VO2max

Krótkotrwałe – do 10 sekund, przeważają procesy tlenowe

Lokalne – mniej niż 30% całej masy mięśni, np. praca wykonana za pomocą kończyn górnych -

Tlenowe (aerobowe) – wysiłki długotrwałe o obciążeniu mniejszym od maksymalnego, energia do pracy pochodzi głównie z procesów tlenowych

Maksymalne – VO2 – VO2max

Zmęczenie przejawia się utratą zdolności do generowania mocy

W warunkach wyczerpania glikogenu w m.m. czynniki takie jak wzrost stężeń ADP, AMP, IMP, Pi oraz NH3 mogą nasilać zmęczenie m.m podczas wysiłków długotrwałych

Rabdomioliza to uszkodzenie białek mięśniowych

Uwalnianie IL-6 po wysiłku ma działanie prozapalne -

Zmęczenie w m.m. jest nieproporcjonalne do zużycia glikogenu

Zmęczenie przejawia się utratą zdolności do generowania mocy

W warunkach wyczerpania glikogenu w m.m. czynniki takie jak wzrost stężeń ADP, AMP, IMP, Pi oraz NH3 mogą nasilać zmęczenie m.m podczas wysiłków długotrwałych

Rabdomioliza to uszkodzenie białek mięśniowych

bilans energetyczny (kaloryczny): stosunek energii pozyskiwanej (głównie z pożywienia) do energii wydatkowanej przez organizm we wszelkich procesach życiowych

procesy anaboliczne: procesy związane z wykorzystaniem składników budulcowych i energetycznych wchłoniętych z przewodu pokarmowego do budowy i odbudowy składników ciała

procesy kataboliczne: procesy rozpadu składników strukturalnych i energetycznych, wydatkowanie energii na wszelkie potrzeby organizmu

metabolizm: katabolizm + anabolizm

metabolizm: zespół przemian chemicznych zachodzących w organizmie, który warunkuje przeżycie każdej jego komórki

bilans energetyczny (kaloryczny): stosunek energii pozyskiwanej (głównie z pożywienia) do energii wydatkowanej przez organizm we wszelkich procesach życiowych

procesy anaboliczne: procesy związane z wykorzystaniem składników budulcowych i energetycznych wchłoniętych z przewodu pokarmowego do budowy i odbudowy składników ciała

procesy kataboliczne: procesy rozpadu składników strukturalnych i energetycznych, wydatkowanie energii na wszelkie potrzeby organizmu

metabolizm: katabolizm + anabolizm

metabolizm: zespół przemian chemicznych zachodzących w organizmie, który warunkuje przeżycie każdej jego komórki

podstawowa przemiana materii (PPM): najniższy poziom przemian energetycznych warunkujący dostarczenie ilości energii niezbędnej do zachowania podstawowych funkcji życiowych i podstawowych czynności lokomocyjnych

średnia wartość PPM zdrowego, dorosłego człowieka: ok. 1kcal/ 1 kg masy ciała/ 1 godzinę

układ nerwowy zużywa ok. 50% PPM

spoczynkowa przemiana materii: mniej restrykcyjne podejście do podstawowej przemiany materii zakładające nie spełnienie wszystkich wyznaczników PPM np. dotyczących 8-godzinnego snu przed oznaczaniem

podstawowa przemiana materii (PPM): najmniejsza ilość energii zużywanej przez człowieka będącego na czczo, w zupełnym spokoju fizycznym i psychicznym, w pozycji leżącej, po minimum 8-godzinnym śnie, przebywającego w optymalnych warunkach mikroklimatu (temp. 25C)

średnia wartość PPM zdrowego, dorosłego człowieka: ok. 1kcal/ 1 kg masy ciała/ 1 godzinę

spoczynkowa przemiana materii: mniej restrykcyjne podejście do podstawowej przemiany materii zakładające nie spełnienie wszystkich wyznaczników PPM np. dotyczących 8-godzinnego snu przed oznaczaniem

Im większa masa ciała tym większe PPM

Im większa powierzchnia ciała tym mniejsze PPM

Im większy wzrost tym większe PPM

Po 21 roku życia PPM wzrasta o 2% / 10 lat

Największe PPM do 2 roku życia

Im większa masa ciała tym większe PPM

Im większy wzrost tym większe PPM

Po 21 roku życia PPM wzrasta o 2% / 10 lat

Największe PPM do 2 roku życia

PPM u kobiet jest wyższe niż u mężczyzn

Zmniejszone PP podczas karmienia piersią

Zmniejszone PPM w II trymestrze ciąży

PPM rośnie w okresie dojrzewania

W gorączce wzrost PPM o 12% na każdy 1C powyżej 37C

PPM rośnie w okresie dojrzewania

W gorączce wzrost PPM o 12% na każdy 1C powyżej 37C