Sport i metabolizm

Diureza ↓

Wydzielanie jelitowe i motoryka jelit są ograniczone -

W umiarkowanych wysiłkach opróżnianie żołądka, wydzielanie soku żołądkowego pozostają w normie -

Zwiększenie przepływu krwi przez wątrobę -

W ciężkich wysiłkach możliwy białkomocz (bo wysokie ciśnienie filtracyjne)

Diureza ↓

W umiarkowanych wysiłkach opróżnianie żołądka, wydzielanie soku żołądkowego pozostają w normie -

W ciężkich wysiłkach możliwy białkomocz (bo wysokie ciśnienie filtracyjne)

Wysiłek długotrwały: zmniejszenie objętości krwi na skutek zmniejszenia objętości osocza

Liczba neutrofilów i trombocytów maleje

Prężność tlenu u ludzi niewytrenowanych jest stała a u wytrenowanych może maleć

Saturacja hemoglobiny rośnie -

Osmolalność osocza maleje

Wysiłek długotrwały: zmniejszenie objętości krwi na skutek zmniejszenia objętości osocza

Prężność tlenu u ludzi niewytrenowanych jest stała a u wytrenowanych może maleć

VO2 max ↓

Zdolność przyswajania węglowodanów ↑

Nasilenie odruchów z baroreceptorów tętniczych

Obniżenie tolerancji ortostatycznej -

Zmiany niedokrwienne w sercu -

VO2 max ↓

Obniżenie tolerancji ortostatycznej -

Zmiany niedokrwienne w sercu -

Częstość skurczów serca zmniejszona w wysiłkach submaksymalnych

Bradykardia spoczynkowa

Objętość wyrzutowa ↑

Powrót częstości skurczów serca do wartości spoczynkowej po wysiłku jest zwolniony

VO2 max ↑

Częstość skurczów serca zmniejszona w wysiłkach submaksymalnych

Bradykardia spoczynkowa

Objętość wyrzutowa ↑

VO2 max ↑

Objętość oddechowa ↑ + częstość oddechów ↓

Przesunięcie progu wentylacyjnego w lewo

Zwiększenie pojemności dyfuzyjnej płuc

Wentylacja płuc w wysiłku maksymalnym jest zwiększona (↑)

Zwiększenie perfuzji płuc

Zwiększenie pojemności dyfuzyjnej płuc

Wentylacja płuc w wysiłku maksymalnym jest zwiększona (↑)

Zwiększenie perfuzji płuc

Reakcja ukł. krążenia jest proporcjonalna do względnej siły skurczu mięśnia

Ucisk napiętych m.m. na naczynia krwionośne powoduje silny wzrost oporu obwodowego i wysokie wartości ciśnienia

Silny wzrost częstości skurczów serca i ciśnienia skurczowego oraz rozkurczowego nawet przy niewielkich obciążeniach statycznych

Zmiany w układzie krążenia wykazują liniową zależność względem zapotrzebowania na O2

Przy bardzo dużych obciążeniach P skurczowe może osiągać 200 – 250 mmHg

Reakcja ukł. krążenia jest proporcjonalna do względnej siły skurczu mięśnia

Ucisk napiętych m.m. na naczynia krwionośne powoduje silny wzrost oporu obwodowego i wysokie wartości ciśnienia

Silny wzrost częstości skurczów serca i ciśnienia skurczowego oraz rozkurczowego nawet przy niewielkich obciążeniach statycznych

Przy bardzo dużych obciążeniach P skurczowe może osiągać 200 – 250 mmHg

Przyczyną wystąpienia progu wentylacyjnego jest gwałtowany wzrost metabolizmu mięśniowego

Nieproporcjonalne do pobierania tlenu zwiększenie wentylacji

próg wentylacyjny ≠ próg hiperwentylacyjny

Próg wentylacyjny w przybliżeniu pokrywa się z progiem mleczanowym

Prężność CO2 we krwi tętniczej i pęcherzykach płucnych jest stała, bo w wyniku hiperwentylacji CO2 jest ciągle usuwany

Przyczyną wystąpienia progu wentylacyjnego jest gwałtowany wzrost metabolizmu mięśniowego

Próg wentylacyjny w przybliżeniu pokrywa się z progiem mleczanowym

Prężność CO2 we krwi tętniczej i pęcherzykach płucnych jest stała, bo w wyniku hiperwentylacji CO2 jest ciągle usuwany

Im większa intensywność wysiłku odpowiadająca progowi beztlenowemu tym mniejsza zdolność do wysiłków wytrzymałościowych

50 – 70% VO2 max

Obciążenie, przy którym rozpoczyna się szybka akumulacja kwasu mlekowego we krwi

Podobny przebieg do zmian stężenia kwasu mlekowego mają inne parametry: [H+], amoniak, aminy katecholowe, wentylacja minutowa

Przyczyna: rekrutacja wolnych komórek mięśniowych, o małej zdolności pozyskiwania energii w procesach tlenowych

50 – 70% VO2 max

Obciążenie, przy którym rozpoczyna się szybka akumulacja kwasu mlekowego we krwi

Podobny przebieg do zmian stężenia kwasu mlekowego mają inne parametry: [H+], amoniak, aminy katecholowe, wentylacja minutowa

Stabilizacja VO2

Po 20 – 30 min umiarkowanego wysiłku zachodzi stały niewielki spadek VO2

Występuje w wysiłkach submaksymalnych z zapotrzebowaniem nie większym niż 85% VO2max

odczas wysiłków o większej intensywności stan równowagi czynnościowej trwa bardzo krótko, a VO2 ciągle rośnie -

Po zakończeniu wysiłku VO2 maleje stopniowo, ale pozostaje większe niż przed wysiłkiem przez kilka-kilkanaście godzin

Stabilizacja VO2

odczas wysiłków o większej intensywności stan równowagi czynnościowej trwa bardzo krótko, a VO2 ciągle rośnie -

Po zakończeniu wysiłku VO2 maleje stopniowo, ale pozostaje większe niż przed wysiłkiem przez kilka-kilkanaście godzin

Osoba nr 1 ma lepszą wydolność fizyczną, bo ma wyższy pułap tlenowy

Osoba nr 1 ma gorszą wydolność fizyczną, bo ma niższy pułap tlenowy

Osoba nr 1 ma lepszą wydolność fizyczną, bo ma niższy pułap tlenowy

Osoba nr 2 ma lepszą wydolność fizyczną, bo ma niższy pułap tlenowy

Osoba nr 2 ma gorszą wydolność fizyczną, bo ma wyższy pułap tlenowy

Osoba nr 1 ma gorszą wydolność fizyczną, bo ma niższy pułap tlenowy

W wysiłku dynamicznym całkowity opór obwodowy rośnie -

W wysiłku statycznym ciśnienie skurczowe wzrasta -

W wysiłku dynamicznym CO i HR wzrastają proporcjonalnie do wzrostu obciążenia

W wysiłku statycznym ciśnienie rozkurczowe pozostaje stałe lub nieznacznie maleje

Podczas wysiłku przepływ krwi przez nerki i układ pokarmowy pozostaje stały -

W wysiłku statycznym ciśnienie skurczowe wzrasta -

W wysiłku dynamicznym CO i HR wzrastają proporcjonalnie do wzrostu obciążenia

Metoda OBLA wyznaczania progu mleczanowego jest bardzo precyzyjna

Spowodowany jest rekrutacją szybkich włókien mięśniowych o małej zdolności pozyskiwania energii w procesach tlenowych -

Obciążenie, przy którym rozpoczyna się szybka akumulacja kwasu mlekowego we krwi -

Przesunięcie progu mleczanowego w prawo wskazuje na zmniejszenie wydolności fizycznej -

Pojawia się przy obciążeniu 30 – 50% VO2max

Spowodowany jest rekrutacją szybkich włókien mięśniowych o małej zdolności pozyskiwania energii w procesach tlenowych -

Obciążenie, przy którym rozpoczyna się szybka akumulacja kwasu mlekowego we krwi -

Stanowi różnicę pomiędzy zapotrzebowaniem na tlen a jego rzeczywistym poborem

Pokrywany jest przez przemiany beztlenowe -

U osób o lepszej wydolności fizycznej deficyt tlenowy jest większy

Występuje na początku wysiłku submaksymalnego -

W wysiłkach maksymalnych i supramaksymalnych występuje tylko na początku wysiłku

Stanowi różnicę pomiędzy zapotrzebowaniem na tlen a jego rzeczywistym poborem

Pokrywany jest przez przemiany beztlenowe -

Występuje na początku wysiłku submaksymalnego -

Aldosteron ↓

Insulina ↓ + glukagon ↑

Insulina ↓ + glukagon ↑

Aktywacja układu współczulno-nadnerczowego -

Kortyzol ↑

Insulina ↓ + glukagon ↑

Aktywacja układu współczulno-nadnerczowego -

Kortyzol ↑

Lokalne – mniej niż 30% całej masy mięśni, np. praca wykonana za pomocą kończyn górnych -

Maksymalne – VO2 – VO2max

Statyczne – dominuje aktywność mięśni dłużej utrzymujących skurcze izotoniczne

Tlenowe (aerobowe) – wysiłki długotrwałe o obciążeniu mniejszym od maksymalnego, energia do pracy pochodzi głównie z procesów tlenowych

Krótkotrwałe – do 10 sekund, przeważają procesy tlenowe

Lokalne – mniej niż 30% całej masy mięśni, np. praca wykonana za pomocą kończyn górnych -

Maksymalne – VO2 – VO2max

Tlenowe (aerobowe) – wysiłki długotrwałe o obciążeniu mniejszym od maksymalnego, energia do pracy pochodzi głównie z procesów tlenowych

Zmęczenie w m.m. jest nieproporcjonalne do zużycia glikogenu

Uwalnianie IL-6 po wysiłku ma działanie prozapalne -

Rabdomioliza to uszkodzenie białek mięśniowych

Zmęczenie przejawia się utratą zdolności do generowania mocy

W warunkach wyczerpania glikogenu w m.m. czynniki takie jak wzrost stężeń ADP, AMP, IMP, Pi oraz NH3 mogą nasilać zmęczenie m.m podczas wysiłków długotrwałych

Rabdomioliza to uszkodzenie białek mięśniowych

Zmęczenie przejawia się utratą zdolności do generowania mocy

W warunkach wyczerpania glikogenu w m.m. czynniki takie jak wzrost stężeń ADP, AMP, IMP, Pi oraz NH3 mogą nasilać zmęczenie m.m podczas wysiłków długotrwałych

bilans energetyczny (kaloryczny): stosunek energii pozyskiwanej (głównie z pożywienia) do energii wydatkowanej przez organizm we wszelkich procesach życiowych

metabolizm: zespół przemian chemicznych zachodzących w organizmie, który warunkuje przeżycie każdej jego komórki

procesy anaboliczne: procesy związane z wykorzystaniem składników budulcowych i energetycznych wchłoniętych z przewodu pokarmowego do budowy i odbudowy składników ciała

procesy kataboliczne: procesy rozpadu składników strukturalnych i energetycznych, wydatkowanie energii na wszelkie potrzeby organizmu

metabolizm: katabolizm + anabolizm

bilans energetyczny (kaloryczny): stosunek energii pozyskiwanej (głównie z pożywienia) do energii wydatkowanej przez organizm we wszelkich procesach życiowych

metabolizm: zespół przemian chemicznych zachodzących w organizmie, który warunkuje przeżycie każdej jego komórki

procesy anaboliczne: procesy związane z wykorzystaniem składników budulcowych i energetycznych wchłoniętych z przewodu pokarmowego do budowy i odbudowy składników ciała

procesy kataboliczne: procesy rozpadu składników strukturalnych i energetycznych, wydatkowanie energii na wszelkie potrzeby organizmu

metabolizm: katabolizm + anabolizm

podstawowa przemiana materii (PPM): najmniejsza ilość energii zużywanej przez człowieka będącego na czczo, w zupełnym spokoju fizycznym i psychicznym, w pozycji leżącej, po minimum 8-godzinnym śnie, przebywającego w optymalnych warunkach mikroklimatu (temp. 25C)

podstawowa przemiana materii (PPM): najniższy poziom przemian energetycznych warunkujący dostarczenie ilości energii niezbędnej do zachowania podstawowych funkcji życiowych i podstawowych czynności lokomocyjnych

układ nerwowy zużywa ok. 50% PPM

spoczynkowa przemiana materii: mniej restrykcyjne podejście do podstawowej przemiany materii zakładające nie spełnienie wszystkich wyznaczników PPM np. dotyczących 8-godzinnego snu przed oznaczaniem

średnia wartość PPM zdrowego, dorosłego człowieka: ok. 1kcal/ 1 kg masy ciała/ 1 godzinę

spoczynkowa przemiana materii: mniej restrykcyjne podejście do podstawowej przemiany materii zakładające nie spełnienie wszystkich wyznaczników PPM np. dotyczących 8-godzinnego snu przed oznaczaniem

średnia wartość PPM zdrowego, dorosłego człowieka: ok. 1kcal/ 1 kg masy ciała/ 1 godzinę

Im większa powierzchnia ciała tym mniejsze PPM

Im większa masa ciała tym większe PPM

Po 21 roku życia PPM wzrasta o 2% / 10 lat

Największe PPM do 2 roku życia

Im większy wzrost tym większe PPM

Im większa masa ciała tym większe PPM

Po 21 roku życia PPM wzrasta o 2% / 10 lat

Największe PPM do 2 roku życia

Im większy wzrost tym większe PPM

Zmniejszone PPM w II trymestrze ciąży

W gorączce wzrost PPM o 12% na każdy 1C powyżej 37C

PPM u kobiet jest wyższe niż u mężczyzn

PPM rośnie w okresie dojrzewania

Zmniejszone PP podczas karmienia piersią

W gorączce wzrost PPM o 12% na każdy 1C powyżej 37C

PPM rośnie w okresie dojrzewania