neurofizjologia

pierwotny(bezpośredni)

przenoszenie substancji przez błonę komórkową z użyciem energii bezpośrednio z ATP

wtórny (pośredni)

wykorzystuje energię zgromadzoną w gradientach jonowych stworzonych przez transport pierwotny do przemieszczania innych substancji

transport postępujący

od ciała komórki do zakończenia aksonu

transport wsteczny

od zakończenia aksonu do ciała komórki

kinezyna

odpowiedzialna za transport postępujący

dyneina

odpowiedzialna za transport wsteczny

astrocyty (glej astrocytarny)

wspierają neurony, odżywiają je, utrzymują środowisko jonowe i biorą udział w tworzeniu bariery krew-mózg

oligodendrocyty (oligodendroglej)

które tworzą osłonki mielinowe wokół aksonów neuronów

mikroglej

pełniące funkcję makrofagów, chroniące mózg przed infekcjami i usuwające uszkodzone komórki

ependymocyty

komórki wyściełające komory mózgu i kanał centralny rdzenia kręgowego

komórki Schwanna

komórki glejowe obwodowego układu nerwowego, które tworzą osłonki mielinowe wokół aksonów neuronów

komórki satelitarne

komórki glejowe otaczające ciała neuronów w zwojach nerwowych obwodowego układu nerwowego, zapewniające im wsparcie i ochronę

typ a

grube włókna z osłonką mielinową - szybkie i precyzyjne ruchy

typ b

cieńsze niż typy a ale z osłonką mielinową - przewodzenie impulsów w układzie autonomicznym

typ c

cienkie, bez osłonki - przewodzą sygnały tępego bólu, temperatury, niektórych funkcji autonomicznych

komórka presynaptyczna

Neuron doprowadzający sygnał

komórki postsynaptycznej

komórka która odbiera sygnał

szczelina synaptyczna

Wąska przestrzeń pomiędzy komórką presynaptyczną a postsynaptyczną, wewnątrz niej znajduje się macierz z zewnątrzkomórkowa

Synapsy chemiczne

występują o wiele częściej i zazwyczaj to one przekazują pobudzenie za pośrednictwem neuroprzekaźników lub neuropeptydów

synapsy elektryczne

stan pobudzenia szczerzy się bezpośrednio wskutek przepływu prądu, nie mają szczeliny synaptycznej

1Synapsy chemiczne

1neuroprzekaźniki przez szczelinę synaptyczną

2Synapsy chemiczne

2prędkość transmisji wolniejsza

3Synapsy chemiczne

3kierunek przekazu jednokierunkowy

4Synapsy chemiczne

4przewodzenie złożonych informacji, adaptacja

1synapsy elektryczne

1przepływ jonów przez połączenia sczelinowe

2synapsy elektryczne

2prędkość transmisji bardzo szybka

3synapsy elektryczne

3kierunek przekazu dwukierunkowy

4synapsy elektryczne

4szybka komunikacja w tkankach wymagających natychmiastowej reakcji

Ośrodkowy układ nerwowy

mózgowie i rdzeń kręgowy

Obwodowy układ nerwowy

nerwy czaszkowe i rdzeniowe

mózg

istota szara na zewnątrz, istota biała wewnątrz

rdzeń kręgowy

istota biała na zewnątrz, istota szara wewnątrz

istota szara

składa się z niezmielinizowanych ciał komórek nerwowych, dendrytów i aksonów

istota biała

składa się z aksonów w większości zmielinizowanych i zawiera tylko nieliczne ciała komórkowe

Kresomózgowie

nadzoruje większość czynności fizycznych i umysłowych

Międzymózgowie

reguluje popędy (głód, pragnienie, agresja, popęd seksualny), reakcje walki i ucieczki oraz koordynację neurohormonalną

czołowy

funkcje wyższe

ciemieniowy

przetwarzanie bodźców sensorycznych

skroniowy

słuch, mowa, pamięć

potyliczny

wzrok

Śródmózgowie

zawiera ośrodki wzroku

Most

łączy półkule mózgowe

Rdzeń przedłużony

kontroluje funkcje mimowolne: oddychanie, pracę serca, ruchy jelit i metabolizm mięśni

Układ autonomiczny

regulacja funkcji narządów wewnętrznych oraz procesów niezależnych od naszej woli

Układ somatyczny

Kontrola ruchów mięśni szkieletowych i przewodzenie informacji sensorycznych

Układ współczulny

jest aktywowany w sytuacjach stresowych lub wymagających mobilizacji organizmu – tzw. reakcja „walcz lub uciekaj”

Układ przywspółczulny

jest aktywny głównie w stanach relaksu i regeneracji organizmu – tzw. reakcja „odpoczynek i trawienie”

* układ jelitowy

który kontroluje funkcje przewodu pokarmowego. Układ ten składa się z rozbudowanej sieci neuronów w ścianach jelit, które mogą funkcjonować niezależnie od mózgu i rdzenia kręgowego, chociaż współpracują z układami współczulnym i przywspółczulnym

Układ piramidowy

zajmuje się czynnościami, które wymagają skupienia, na przykład nauka nowego ruchu, ćwiczenia takie jak jazda na łyżwach lub nauka rysowania

Układ pozapiramidowy

przyjmuje i automatyzuje czynności które wcześniej były pod kontrolą układu piramidowego

razem

wykonywanie ruchów dowolnych i regulowaniu napięcia mięśni poprzecznie prążkowanych

1Odruchy bezwarunkowe

1wrodzone

1Odruchy warunkowe

1wyuczone reakcje

2Odruchy bezwarunkowe

2trwałe, obecne od urodzenia

3Odruchy bezwarunkowe

3nie wymagają skojarzeń

4Odruchy bezwarunkowe

4chronią przed zagrożeniami, wspierają funkcje życiowe

5Odruchy bezwarunkowe

5występują u wszystkich osobników danego gatunku

2Odruchy warunkowe

2mogą zanikać jeśli nie są wzmacniane

3Odruchy warunkowe

3wymagają skojarzeń bodźca neutralnego z bodźcem bezwarunkowym

4Odruchy warunkowe

4umożliwiają dostosowanie się do środowiska

5Odruchy warunkowe

5specyficzne dla jednostki