zmienna M określająca warunki w jakich zachodzi wpływ zmiennej niezależnej X na zmienną zależną Y.

(X) metoda --&rt; (M) motywacja --&rt; (Y) wyniki. M to?

(X) warunki oświetlenia --&rt; (M) płeć --&rt; (Y) szybkość czytania. U mężczyzn zmiana w warunkach oświetlenia powoduje większe zmiany w szybkości czytania. U kobiet ta zależność jest mniejsza. M to?

dokładność pomiaru, zakładając ze test mierzy daną cechę, pytamy na ile ten pomiar jest naznaczony błędem.

pytanie czy test mierzy rzeczywiście daną cechę, na której zależy nam w badaniu a nie coś innego

jeżeli coś jest nierzetelne to jest też nietrafne?

jeżeli jest coś mocno rzetelne, nie musi być automatycznie mocno trafne.

nauki szczegółowe badają dany wycinek rzeczywistości. Ten wycinek do dziedzina badań, resztę trzeba pominąć