Podsumowanie: III.95/96

Pytanie 1

Wielkocząsteczkowy DNA jądrowy, zawierający 40 % par GC, poddano wyczerpującemu działaniu endonukleazy restrykcyjnej typu II (typ II to "klasyczne" endonukleazy restrykcyjne, rozpoznające w DNA kilkunukleotydowe sekwencje i tnące w ich obrębie); w efekcie powstała bardzo złożona mieszanina fragmentów o średniej długości około 280 par nukleotydów. Którą sekwencję nukleotydowa z wymienionych poniżej najprawdopodobniej rozpoznawał ten enzym (dla uproszczenia podano sekwencje dla jednej nici DNA)?

GATC

AATT

GCGC

na podstawie informacji podanych w pytaniu nie można tego przewidzieć

ATGCAT

Pytanie 2

Komórki ssacze inkubowano w ciągu pięciu minut w pożywce, do której dodano pewien związek zawierający radioaktywne atomy, następnie komórki utrwalono i pokryto emulsją fotograficzną (dokonano autoradiografii).
Rysunek 1. pokazuje schematycznie obraz jednej z komórek w mikroskopie elektronowym, a rysunek 2. - wygląd autoradiogramu tej samej komórki, przy czym punkty oznaczające kryształki srebra narysowano znacznie większe, niż wynikałoby to z rzeczywistych rozmiarów. Dla ułatwienia analizy, na rys. 2. linią przerywaną zaznaczono kontur komórki.
Który z wymienionych poniżej związków był wyznakowany radioaktywnymi atomami?

glukoza

tymidyna

urydyna

alanina

żadna z podanych możliwości nie jest prawdopodobna

Pytanie 3

Przebieg procesu translacji jest w ogólnym zarysie zbliżony w komórkach bakteryjnych i cytozolu komórek eukariotycznych. Najpoważniejsza różnica dotyczy:

tego, od jakiego kodonu rozpocznyna się translacja

przyporządkowania poszczególnych aminokwasów kodonom

tego, jakie kodony oznaczają zakończenie translacji

tego, że jedna cząsteczka mRNA u bakterii zazwyczaj koduje kilka łańcuchów polipeptydowych, a u eukariontów - tylko jeden

żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna

Pytanie 4

W komórce eukariotycznej mikrotubule występują:

w cytozolu, jako składnik tzw. cytoszkieletu podbłonowefo (kortykalnego)

we wszystkich wymienionych elementach

w wiciach i rzęskach, o ile komórka je ma

poprawne są dwie z podanych odpowiedzi

we wrzecionach podziałowych (kario- i cytokinetycznym)

Pytanie 5

Do wypełnionego azotem naczynia wprowadzono 100 ml zawiesiny żywych komórek drożdży w ubogiej pożywce, zawierającej jako źródło węgla glukozę w stężeniu 0,1 mol/litr. Po upływie doby w naczyniu zebrało się nieco ponad 100 ml (w przeliczeniu na warunki normalne) dwutlenku węgla (zaniedbaj ilość dwutlenku węgla rozpuszczonego w wodzie). Jakie, w przybliżeniu, było stężenie glukozy w tym momencie?

bliskie zera

około 0,01 mol/litr

około 0,075 mol/litr

około 0,09 mol/litr

około 0,05 mol/litr

Pytanie 6

Glukagon, wiążąc się z receptorem na powierzchni komórek wątroby, powoduje wzrost aktywności cyklazy adenylanowej przekształcającej ATP w cAMP; wysokie stężenie cAMP powoduje uaktywnienie enzymu kinazy, która dokonuje ufosforylowania enzymu fosforyazy glikogenu; ufosforylowanie powoduje wzrost aktywnosci fosforylazy glikogenu. Na wykresie linia ciągła przedstawia zmiany aktywności fosforylazy glikogenu (a) w komórkach po zadziałaniu glukagonu w momencie wskazanym strzałką. Gdyby w tym samym momencie podziałać na te komórki takim samym stężeniem glukagonu, ale z dodatkiem pewnej substancji Z, to zmiany aktywności fosforylazy glikogenu przebiegałyby tak, jak ilustruje to krzywa przerywana. Czym mogła być substancja Z?

żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna, albo poprawnych jest więcej niż jedna z nich

substancja hamującą aktywność cyklazy adenylanowej

cAMP

substancją hamującą aktywność fosfodiestrazy, rozkładającej cAMP

ATP

Pytanie 7

Z mitochondriów walenia wyizolowano dwuniciowy DNA, po czym przeprowadzono jego denaturację i rozdzielono powstałe pojedyncze nici. W nici "+" stosunek zawartości nukleotydów purynowych do pirymidynowych wynosi ok. 0,6.
Ile wynosi stosunek zawartości (cytozyny + tyminy) do (adeniny + guaniny) w nici "-"?

ok. 0,3

ok. 1,2

zbyt mało danych, by można to obliczyć

ok. 1,7

ok. 0,6

Pytanie 8

Wiele firm produkujących proszki do prania w reklamach podkreśla fakt, że proszki te nie zawierają fosforanów (niekompetentni tłumacze niekiedy stosują termin "fosfaty"). Dlaczego proszki bez fosforanów uchodzą za lepsze?

ponieważ lepiej się pienią w twardej wodzie

ponieważ łatwiej ulegają biodegradacji

więcej niż jedno z podanych wyjaśnień jest prawidłowe

ponieważ są mniej toksyczne dla fito- i zooplanktonu (związki fosfoorganiczne zawarte w "klasycznych" proszkach są silnie trujące)

ponieważ nie przyspieszają eutrofizacji zbiorników, do których trafiają z nieoczyszczonymi ściekami

Pytanie 9

Pewien enzym, o którym wiadomo, że nie ma właściwości allosterycznych ani regulatorowych, katalizuje reakcję. Wykres przedstawia zależność szybkości katalizowanej przez ten enzym reakcji v od stężenia jego reagentów P. Które z równań poprawnie podaje zapis tej reakcji? (Przyjmij, że w warunkach eksperymentu katalizowana reakcja przebiega tylko w jedną stronę).

P + P -> Q

P -> Q

Q -> P

P + R -> Q

P -> Q + Q

Pytanie 10

W strąku znajduje się 6 w pełni rozwiniętych nasion. Na tej podstawie można wnioskować, że:

słupek tej rośliny składa się z co najmniej 6 owocolistków

w zalążku tej rośliny jest co najmniej 6 woreczków zalążkowych

kwiat tej rośliny zawiera co najmniej 6 słupków

dwa spośród podanych wniosków są poprawne

w zalążni słupka tej rośliny znajduje się co najmniej 6 zalążków

Pytanie 11

Pewien gatunek krzewu, występujący w Polsce należy do okrytonasiennych i jest wiatropylny.
I. krzew kwitnie zanim rozwiną się pąki liściowe
II. krzew kwitnie dopiero po całkowitym wykształceniu się liści
III. wytwarza drobne, suche ziarna pyłku
IV. wytwarza bardzo lepkie ziarna pyłku
Z powyższych stwierdzeń uzasadnione są:

II i IV

II i III

I i IV

więcej, niż jedna z podanych odpowiedzi jest bardzo prawdopodobna

I i III

Pytanie 12

W Polsce można spotkać dorodne drzewa tego gatunku w parkach. Są to prawie wyłącznie osobniki męskie; osobników żeńskich unikano, bowiem osnówka otaczająca nasienie wydziela silny, niemiły zapach. Opisywanym gatunkiem jest:

kasztan jadalny (Castanea sativa)

cis (Taxus baccala)

tulipanowiec (Liriodendron tulipifera)

miłorząb japoński (Ginko biloba)

platan klonolistny (Platanus acerifolia)

Pytanie 13

Pewną mutacją rozwojową rośliny nazwano "superman". Rysunek obok przedstawia narys kwiatowy normalnej ("dzikiej") odmiany tej rośliny; który z narysów A.-D. najprawdopodobniej przedstawia mutanta "superman"?

B.

D.

A.

kilka możliwości spośród podanych wariantów jest prawdopodobnych

C.

Pytanie 14

We współczesnej taksonomii roślin kwiatowych najważniejszym kryterium decydującym o pozycji systematycznej rośliny jest:

żadna z podanych odpowiedzi nie stanowi głównego kryterium klasyfikacji

liczba pręcików

budowa zalążni

budowa elementów przewodzących łyka i drewna

kariotyp (liczba, wielkość i kształt chromosomów mitotycznych)

Pytanie 15

W tabeli zestawiono cechy charakterystyczne wchodzące w skład tkanek: Miękiszowej, Kolenchymy (zwarcicy) i Sklerenchymy (twardzicy); "+" oznacza występowanie danej cechy, brak znaku może, ale nie musi oznaczać braku danej cechy.
Jakie cechy oznaczono symbolami P, Q, R i W?

B.

D.

A.

żadne z podanych zestawień nie jest poprawne

C.

Pytanie 16

W pewnych warunkach fotooddychanie zachodzi intensywnie u roślin C3, natomiast praktycznie nie zachodzi u roślin C4. Wskaż najlepsze wytłumaczenie braku fotooddychania u roślin C4:

u roślin C4 chloroplasty pochwy okołowiązkowej nie zawierają karboksylazy rybulozobisfosforanowej, natomiast w komórkach mezofilu, których chloroplasty zawierają ten enzym, dzięki stałemu wytwarzaniu dwutlenku węla z kwasu jabłkowego panują warunki nie sprzyjajace fotooddychaniu

rośliny C4 nie zawierają enzymu karboksylazy rybulozobisfosforanowej, który jest odpowiedzialny (katalizuje pierwszą reakcję) za proces fotooddychania

rosną one w warunkach silnego nasłonecznienia, dlatego nie prowadzą fotooddychania

żadne z podanych wyjaśnień nie jest poprawne

zadanie jest błędnie sformułowane, bowiem w rzeczywistości to właśnie rośliny C4 prowadzą intensywne fotoodychanie, a rośliny C3 - praktycznie wcale

Pytanie 17

Cykloheksmid jest bardzo skutecznym, szybko działającym inhibitorem biosyntezy białek w komórkach eukariotycznych. Do wody, którą podlewano młodą roślinę, dodano cykloheksmid w stężeniu wystarczającym do wywarcia opisanego efektu. Można się spodziewać, że spośród niżej wymienionych zjawisk w pierwszej kolejności zaobserwuje się:

ustanie procesów otwierania i zamykania aparatów szparkowych

więcej, niż jedno z opisanych zjawisk nastąpi wkrótce po podaniu cykloheksmidu

ustanie ruchów cytoplazmy w komórkach tej rośliny

zanik dodatniego fototropizmu pędu

zahamowanie transportu wody z korzenia do pędu

Pytanie 18

W siewce grochu, rosnącej w całkowitej ciemności, największe stężenie fitochromu jest w:

epikotylu

liścieniach

nie ma prawie wcale, bo fitochrom jest syntetyzowany tylko na świetle

wierzchołku korzenia

wierzchołku pędu

Pytanie 19

Woda z rozpuszczonymi solami mineralnymi jest w roślinach transportowana z korzeni do najwyższych odcinków pędu, na wysokość przekraczającą niekiedy 100 m. Mechanizm umożliwiający transport na tak dużą wysokość nie jest w pełni poznany, ale powszechnie przyjmuje się, że zasadnicze znaczenie odgrywa tu:

"siła ssąca" powstająca głównie w liściach w wyniku parowania wody

tzw siły kapilarne powodujące samoistne wznoszenie się słupa wody w naczyniach i cewkach drewna

czynny transport wody związanej z wyspecjalizowanymi białkami transportującymi

"pompowanie" wody przez komórki korzeni, na skutek różnic ciśnienia osmotycznego między komórkami a glebą

aktywny transport wody i soli przez błony komórkowe w drewnie (ksylemie)

Pytanie 20

Siewka owsa rosnąca w ciemności, po oświetleniu z boku światłem żarówki halogenowej wygina się w kierunku światła. Między żarówkę a siewkę wstawiono barwny filtr i stwierdzono, że niemal zupełnie nie osłabiło to odpowiedzi siewki na oświetlenie. Jakiego koloru był ten filtr?

niebieski

taki wynik doświadczenia jest niemożliwy; tylko pełne białe światło wywołuje asymetryczny wzrost pędu

żółty

czerwony

zielony

Pytanie 21

W środowiskach, w których żyją wielbłądy, niedobór wody jest częstym zjawiskiem. Jakie związki są głównym składnikiem magazynowanym w garbach wielbłądów i dlaczego?

woda (w wakuolach wyspecjalizowanej tkanki magazynującej), gdyż może ona być wykorzystywana natychmiast i bez dodatkowych nakładów energetycznych

lipidy, głównie triacyloglicerole, gdyż ich utlenianie prowadzi do powstania dużych ilości tzw. wody metabolicznej, a także uwalnia znaczne ilości energii

w garbach gromadzone są cukry, lipidy i białka w zbliżonych ilościach

cukry (głównie glikogen), gdyż ich utlenianie prowadzi do powstania dużych ilości tzw. wody metabolicznej, a także uwalnia znaczne ilości energii

białka, gdyż stanowią one najbardziej użyteczny materiał zapasowy, dostarczający przy rozkładzie zarówno energię, wodę metaboliczną, jak i przyswajalny azot

Pytanie 22

W obręczy barkowej niektórych ssaków brak obojczyków; cechą charakterystyczną tych ssaków jest:

ograniczenie ruchu kończyn przednich tylko do jednej płaszczyzny

wtórne przystosowanie do środowiska wodnego

nadrzewny tryb życia

zdolność do szybowania lub aktywnego lotu

żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna lub poprawnych jest więcej, niż jedna z nich

Pytanie 23

W żywieniu dorosłego człowieka pokarm pochodzenia zwierzęcego nie jest niezbędny, natomiast koty muszą spożywać mięso. Które z poniższych stwierdzeń może tłumaczyć te różnicę?

człowiek potrafi przekształcać karoten w retinal (witaminę A), natomiast koty - nie i muszą dostawać z pokarmem gotowy retinal

kwas askorbinowy jest witaminą dla człowieka (witamina C), nastomiast koty umieją go syntetyzować

wszystkie trzy stwierdzenia powodują opisaną w pytaniu różnicę wymagań pokarmowych

żadne z podanych wyjaśnie nie tłumaczy różnicy opisanej w pytaniu

koty mają całe ciało pokryte sierścią, dlatego nie mogą wytwarzać witamin z grupy D pod wpływem promieniowania nadfioletowego i muszą je dostawać gotowe z pokarmem

Pytanie 24

Poszczególne hormony wpływają na działanie tylko niektórych narządów (tzw. narządów docelowych), nie wpływając na inne. Główną przyczyną selektywności w działaniu hormonów jest to, że:

w komórkach wszystkich narządów z wyjątkiem narządu docelowego znajdują się specyficzne enzymy, rozkładające cząsteczki hormonów

więcej niż jedno z podanych zjawisk jest przyczyną selektywnego działania hormonów

tylko w komórkach narządów docelowych znajdują się geny wrażliwe na działanie danego hormonu

tylko w komórkach narządów docelowych znajdują się receptory specyficzne dla danego hormonu

docierają one selektywnie do narządów docelowych

Pytanie 25

Który organ człowieka może zregenerować się nawet po uszkodzeniu przekraczającym 50%?

żaden z podanych

więcej, niż jeden z podanych

tarczyca

śledziona

wątroba

Pytanie 26

Liczba neuronów w mózgu młodego, zdrowego człowieka wynosi w przybliżeniu (ze względu na ograniczone możliwości techniczne liczba w nawiasie oznacza wykładnik potęgi):

10(10) - 10(11)

10(6) - 10(7)

10(12) - 10(13)

10(8) - 10(9)

10(14) - 10(15)

Pytanie 27

Zdrowemu człowiekowi podano doustnie roztwór zawierający pewien radioaktywny pierwiastek; po pewnym czasie zanalizowano rozmieszczenie radioaktywności w ciele człowieka. Rysunek obok przedstawia schematycznie wynik tej analizy - obszar zaczerniony odpowiada największemu natężeniu promieniowania. Jaki radioaktywny pierwiastek był w podanym roztworze?

żelazo (w postaci jonów Fe(II) - żelazawych)

jod (w postaci cząsteczkowej, rozpuszczony w jodku potasu)

żelazo (w postaci jonów Fe(III) - żelazowych)

fosfor (w postaci jonów ortofosforanowych)

wapń (w postaci jonów wapiennych)

Pytanie 28

Jedna z metod zwiększania wydolności organizmu, stosowana zwłaszcza przez biegaczy długodystansowych, polega na wielomiesięcznym intensywnym treningu w ośrodkach wysokogórskich. Prowadzi to do:

adaptacji struktury hemoglobiny do niższego ciśnienia cząstkowego tlenu i efekcie do zwiększenia zdolności krwi do przenoszenia tlenu w warunkach normalnych

zmian składu błon biologiczncyh ułatwiających dyfuzję tlenu

włączenia genów kodujących hemoglobinę płodową, o zwiększonym powinowactwie do tlenu

więcej niż jedno z podanych zjawisk ma miejscew czasie treningu wysokogórskiego

wzrostu zawartości hemoglobiny we krwi na skutek wzrostu liczby erytrocytów w osoczu i w efekcie do zwiększenia zdolności krwi do przenoszenia tlenu

Pytanie 29

Który z wymienionych gruczołów dokrewnych wydziela także hormony płciowe?

żaden z wymienionych gruczołów

kora nadnerczy

rdzeń nadnerczy

wszystkie wymienione gruczoły

tarczyca

Pytanie 30

Stężenie którego z wymienionych poniżej hormonów wykazuje we krwi zdrowego człowieka najsilniejsze wahania dobowe?

androgenów

melatoniny

insuliny

stężenia wszystkich podanych hormonów są w przybliżeniu stałe w ciągu doby

mineralokortykoidów

Pytanie 31

Hormony uwalniające, produkowane przez komórki podwzgórza, pod względem budowy są:

pochodnymi pojedynczych aminokwasów

białkami

peptydami

steroidami

te hormony należą do więcej, niż jednej z wymienionych grup

Pytanie 32

Jak zmieni się po usunięciu tarczycy psa poziom przysadkowego hormonu pobudzającego tarczycę (TSH) w osoczu krwi? Na co wskazuje taka zmiana?
I. poziom TSH nie zmieni się;
II. poziom TSH zmaleje;
III. poziom TSH wzrośnie;
Q. na istnienie ujemnego stężenia zwrotnego między poziomem hormonów tarczycy a wydzielaniem TSH;
R. na istnienie dodatniego stężenia zwrotnego między poziomem hormonów tarczycy a wydzielaniem TSH

prawdziwe są stwierdzenia II i R

prawdziwe są stwierdzenia III i Q

prawdziwe są stwierdzenia III i R

prawdziwe jest stwierdzenie I

prawdziwe są stwierdzenia II i Q

Pytanie 33

Który ze schematycznych rysunków poprawnie przedstawia ułożenie komórek zarodka zwierzęcia po trzech podziałach komórkowych od powstania zygoty?

C.

B.

wszystkie trzy sytuacje są możliwe, zależnie od gatunku zwierzęcia

dwa z przedstawionych rysunków są poprawne, zależnie od gatunku zwierzęcia

A.

Pytanie 34

W rozwoju zarodkowym człowieka jądra i jajniki powstają z:

mezodermy

ektodermy i mezodermy

endodermy

endodermy i mezodermy

ektodermy

Pytanie 35

Krzywe na wykresie obok ilustrują zmiany temperatury w mózgu i we wnętrzu tułowia jaszczurki po jej przeniesieniu w momencie wskazanym strzałką z temperatury 15 stopni C do temperatury 45 stopni C. Która krzywa pokazuje temperaturę mózgu, a która tułowia; które wytłumaczenie jest poprawne?

Q - mózg, R - tułów; jaszczurka, jako zwierzę ciepłolubne posiada mechanizm utrzymujący organy wewnętrzne (w tłuowiu) w stosunkowo niskiej temperaturze, pozwalającej na ich sprawne funkcjonowanie

żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna

Q - mózg, R - tułów; jaszczurka, jako zwierzę zimnolubne posiada mechanizm umożliwiający utrzymanie mózgu w jak najwyższej temperaturze, sprzyjającej sprawnej jego pracy

Q - tułów, R - mózg; jaszczurka, jako zwierzę zimnolubne posiada mechanizm utrzymujący mózg w jak najniższej temperaturze

Q - tułów, R - mózg; jaszczurka, jako zwierzę ciepłolubne posiada mechanizm chroniący mózg przed przegrzaniem

Pytanie 36

Rozróżnienie zmysłów smaku i węchu opiera się przede wszystkim na:

poprawne są trzy spośród podanych stwierdzeń

występowaniu zmysłu smaku tylko u kręgowców z silnie rozwiniętym ośrodkowym układem nerwowym; zmysł zapachu występuje także u wielu bezkręgowców

różnicy nośników (faza ciekła lub faza gazowa) bodźców chemicznych odbieranych przez te zmysły

różnych mechanizmach oddziaływania cząsteczek pobudzających z ich receptorami

różnicach w budowie cząsteczek pobudzających receptory smakowe i receptory zapachowe (smakowe - zawsze cząsteczki proste, często jony nieorganiczne i receptory zapachowe - zawsze złożone związki organiczne)

Pytanie 37

Który z poniższych rzędów ssaków jest najliczniejszy (zawiera najwięcej współcześnie żyjących gatunków)?

parzystokopytne

owadożerne

żaden z wymienionych rzędów nie jest wyraźnie liczniejszy od pozostałych

gryzonie

drapieżne

Pytanie 38

Który z poniższych opisów wskazuje, że mamy do czynienia z gatunkiem bakterii nitryfikacyjnych?

bakteria wiążąca azot gazowy i przekształcająca go w jony amonowe

bakteria utleniająca amoniak (jony amonowe) do tlenku azotu (V)

bakteria chemosyntetyzująca, beztlenowa, wykorzystująca tlenki azotu jako ostateczne akceptory elektronów w łańcuchu oddechowym

bakteria utleniająca tlenek azotu (III) do tlenku azotu (V)

dwa spośród podanych opisów dotyczą gatunków bakterii nitryfikujących

Pytanie 39

Szyszka sosnowa, wciśnięta w rozwidlenie między pniem a gałęzią, została najprawdopodobniej umieszczona tam przez:

grubodzioba

żadne z wymienionych zwierząt nie ma takiego zwyczaju

wiewiórkę

dzięcioła

krzyżodzioba

Pytanie 40

W warunkach naturalnych narzędziami posługują się (wybierz odpowiedź najpełniejszą):

tylko ludzie

przedstawiciele wielu grup zwierząt, w tym m. in. naczelne i ptaki, ale tylko ludzie potrafią obrabiać przedmioty tak, by dopasować je do funkcji, jakie mają pełnić

ludzie i niektóre inne naczelne ale tylko ludzie potrafią obrabiać przedmioty tak, by dopasować je do funkcji, jakie mają pełnić

ludzie i niektóre inne naczelne

przedstawiciele wielu grup zwierząt, w tym m. in. naczelne i ptaki

Pytanie 41

Pewien związek organiczny wyizolowano, posługując się wyłącznie metodami fizycznymi (co oznacza, że w czasie izolowania struktura tego związku nie uległa zmianie), z materiału biologicznego, w którym występuje on w znacznych ilościach. Związek ten ma masę cząsteczkową poniżej 1000 Da, nie rozpuszcza się w wodzie, jest barwny, nie ulega hydrolizie. Związek ten najprawdopodobniej wyizolowano z:

prawdopodobne są dwie z podanych odpowiedzi

liści szpinaku

dojrzałych owoców pomidora

prawdopodobne są wszystkie podane odpowiedzi

płatków róży

Pytanie 42

Nikotyna, morfina i kofeina to:

aminy biogenne

aminokwasy

flawonoidy

alkaloidy

terpenoidy

Pytanie 43

Oblicz, jaka jest w przybliżeniu grubość lipidowej części typowej błony biologicznej, przy założeniu, że długość cząsteczki heksanu wynosi ok. 0,6 nm:

Około 10-15 nm

Około 5-6 nm

Około 2-3 nm

Około 1,5 nm

Ponad 20 nm

Pytanie 44

Pokazane na wzorach związki wykazują silną aktywność biologiczną. Bezpośrednimi prekursorami w biosyntezie tych związków są:

aminokwasy

acetylokoenzym A

metabolity cyklu Krebsa

izopren

zasady azotowe

Pytanie 45

W organellum przedstawionym schematycznie na rysunku, w miejscu wskazanym strzałką, nie zachodzą reakcje:

więcej, niż jedna z wymienionych odpowiedzi

wszystkie wymienione reakcje mogą zachodzić w miejscu wskazanym na rysunku

redukcji pirogronianu do mleczanu

oksydacyjnej dekarboksylacji 2-okosoglutaranu (alfa-ketoglutaranu)

syntezy aminacylo-tRNA

Pytanie 46

Wszystkie wymienione poniżej obiekty są żółte, czerwone lub pomarańczowe. Zabarwienie którego z nich jest wywołane przez związki o zupełnie innej budowie, niż w przypadku czterech pozostałych?

kwiat nagietka

żółtko jaja kury

kwiat róży odmiany Mercedes

korzeń marchwi

dojrzały owoc pomidora

Pytanie 47

Większość białek w komórkach eukariontów podlega modyfikacjom postsyntetycznym, niekiedy bardzo istotnie zmieniającym właściwości białka. Która z poniższych modyfikacji białka złożonego z około 200 reszt aminokwasów, występującego w cytozolu, najprawdopodobniej doprowadzi do tego, że stanie się ono białkiem błonowym?

utworzenie mostka dwusiarczkowego między dwiema resztami cysteiny

ufosforylowanie kilku reszt seryny

nie ma powodu przypuszczać, by którakolwiek z podanych modyfikacji białka miała taki efekt, jak podano w pytaniu

przyłączenie reszty kwasu palmitynowego do reszty cysteiny

więcej niż jedna z podanych modyfikacji powinna dać efekt opisany w pyatniu

Pytanie 48

W typowej ("przeciętnej") komórce eukariotycznej najwięcej energii uwolnionej w wyniku hydrolizy ATP zużywane jest na:

utrzymanie właściwych stężeń jonów w komórce

ruchy cytoplazmy

aktywację związków podlegających rozkładowi

biosyntezę związków wielkocząsteczkowych

biosyntezę związków drobnocząsteczkowych

Pytanie 49

Pokazany obok uproszczony (pomijający stechiometrię procesu) zapis fotosyntetycznej asymilacji dwutlenku węgla w chloroplastach rośliny wyższej:

byłby poprawniejszy, gdyby z lewej strony równania usunąć NADPH

jest w pełni poprawny

byłby poprawniejszy, gdyby z lewej strony równania usunąć H20, a z prawej - O2

byłby poprawny, gdyby z lewej strony równania usunąć ATP I NADPH, albo usunąć napis "światło"

byłby poprawniejszy, gdyby z lewej strony równania usunąć ATP

Pytanie 50

Pobudzenie neuronu węchowego przez cząsteczkę zapachową zachodzi (w uproszczeniu) dzięki:

wniknięciu cząsteczki pobudzającej przez wyspecjalizowany kanał błonowy do wnętrza komórki i tam związaniu z receptorem, co prowadzi do powstania potencjału czynnościowego

związaniu cząsteczki pobudzającej z receptorem błonowym, co prowadzi do zmiany jego konformacji i w konsekwencji do powstania potencjału czynnościowego

więcej niż jeden z opisanych mechanizmów prowadzi do pobudzenia neuronu węchowego

wniknięciu cząsteczki pobudzającej przez wyspecjalizowany kanał błonowy do wnętrza komórki i tam związaniu z receptorem, który pobudza transkrypcję odpowiedniego genu

związaniu cząsteczki pobudzającej z receptorem błonowym, co prowadzi do zmiany jego konformacji i, poprzez układ przekaźników wewnątrzkomórkowych, uaktywnienia transkrypcji odpowiedniego genu

Pytanie 51

Gotowany (zwłaszcza zbyt długo) ziemniak jest "sypki". Główną tego przyczyną jest:

denaturacja białek strukturalnych

rozkład skrobi

rozkład celulozy ścian komórkowych

rozkład pektyn w ścianach komórkowych

denaturacja lipidów błon komórkowych

Pytanie 52

Befsztyk będzie wyjątkowo kruchy, jeśli plastry polędwicy przed usmażeniem poleżą pół godziny obłożone plasterkami owocu kiwi (to prawda, możesz ten przepis wypróbować po teście!). Można na tej podstawie przypuszczać, że owoc kiwi jest bogaty w:

informacja podana w zadaniu nie pozwala wnioskować o szczególnie obfitym występowaniu w owocu kiwi żadnej z wymienionych substancji

lipazy

celulazy

kwas askorbinowy

proteazy

Pytanie 53

Białka enzymatyczne i strukturalne wchodzące w skład mitochondrium z komórki ssaka są kodowane:

ponad 90 % z nich w genomie mitochondrialnym, reszta - w genomie jądrowym

ponad 90 % z nich w genomie jądrowym, reszta - w genomie mitochondrialnym

wszystkie w genomie mitochondrialnym

wszystkie w genomie jądrowym

w genomie mitochondrialnym i genomie jądrowym, w przybliżeniu po 50 %

Pytanie 54

Rysunek przedstawia schematycznie obraz w mikroskopie elektronowym hybrydy utworzonej pomiędzy cząsteczka mRNA a dwuniciowym DNA; hybrydę utworzono w takich warunkach, że oddziaływanie RNA z pojedynczą nicią mRNA jest silniejsze, niż oddziaływanie dwu nici DNA ze sobą. Dwuniciowy i jednoniciowy kwas nukleinowy nie różnią się na rysunku grubością; przyjmij też, że jednoniciowy i dwuniciowy kwas nukleinowy mają taką samą długość w przeliczeniu na nukleotyd (w jednoniciowym) lub parę nukleotydów (w dwuniciowym). Jaki jest stosunek długości intronów do eksonów w genie, kodującym ten mRNA?

około 1:3

około 1:1

około 1:10

około 3:1

około 10:1

Pytanie 55

Ogonek poli(A) w mRNA z poprzedniego zadania zbudowany jest ze 100 reszt adenylowych; z ilu, co najwyżej, aminokwasów zbudowany jest polipeptyd kodowany przez ten mRNA?

600

400

ten mRNA koduje dwa łańcuchy polipeptydowe

100

200

Pytanie 56

Aminokwas, którego wzór pokazano obok, ma szczególne znaczenie, gdyż:

od tego aminokwasu rozpoczyna się synteza większości białek

jest jedynym aminokwasem zawierającym atom siarki, wchodzącym w skład białek

podlega bardzo wielu modyfikacjom posttranslacyjnym, modyfikującym właściwości białka

prawdziwa jest więcej, niż jedna z podanych odpowiedzi

tworząc wiązania (mostki) dwusiarczkowe pełni ważną rolę w stabilizowaniu struktury przestrzennej białek

Pytanie 57

W komórkach bakterii znajdują się trzy główne rodzaje RNA: mRNA, tRNA i rRNA, różniące się funkcjami biologicznymi i właściwościami fizycznymi. W którym wierszu tabeli poprawnie przypisano cechy poszczególnym rodzajom RNA?

wszystkie przyporządkowania w tabeli są niepoprawne

D.

A.

C.

B.

Pytanie 58

Wzory bez ramek przedstawiają dwie z pięciu podstawowych zasad azotowych, wchodzących w skład RNA i DNA. Związki organiczne na rysunkach otoczonych ramką są szczególnie częste w :

bakteryjnym mRNA

eukariotycznym tRNA

DNA mitochondrialnym

w skład kawsów nukleinowych wchodzi tylko pięć rodzajów zasad azotowych, natomiast nigdy nie wchodzą związki, których wzory pokazano w ramce obok

RNA retrowirusów

Pytanie 59

Pewien gen bakteryjny koduje polipeptyd złożony z 230 reszt aminokwasów, w wyniku mutacji punktowej w tym genie (zastąpienia jednego nukleotydu innym) powstaje produkt pozbawiony 10 ostatnich reszt aminokwasowych.
W wyjściowym polipeptydzie na pozycji 221 mógł występować aminokwas:

Arg

Met

Asp

więcej niż jeden z wymienionych aminokwasów mógł występować na pozycji 221

Pro

Pytanie 60

Szczep KB bakterii Escherichia coli jest wrażliwy na działanie penicyliny. Z zakażeń szpitalnych wyizolowano oporny na działanie tego antybiotyku szczep E. coli, oznaczony symbolem AR. Do żywej kultury bakterii szczepu KB dodano ekstrakt z rozbitych (martwych) komórek szczepu AR; wśród bakterii KB pojawiły się komórki oporne na działanie penicyliny. W innym doświadczeniu ekstrakt z rozbitych komórek AR poddano działaniu różnych czynników przed dodaniem do kultury KB. Oporne na penicylinę komórki KB nie pojawią się, jeżeli ekstrakt z komórek AR zostanie poddany działaniu:

enzymu rozkładającego ściany komórkowe bakterii - lizozymu

enzymu rozkładającego penicylnię - penicylinazy

poprawna jest więcej, niż jedna z opisanych opcji

enzymu rozkładającego białka - proteinazy

żadne z opisanych działań nie umożliwi pojawienia się opornych na penicylinę komórek szczepu KB

Pytanie 61

DNA wyizolowany z bakterii rosnących w normalnej pożywce ma gęstość pławną 1,600 g/cm³, DNA otrzymany z bakterii rosnących w pożywce zawierającej związki wyznakowane "ciężkimi" izotopami azotu i węgla ma gęstość pławną 1,700 g/cm³. Bakterie hodowano przez długi czas w "ciężkiej pożywce, następnie przeniesiono do pożywki normalnej na okres 30 minut lub jednej godziny, po czym określono gęstość pławną DNA wyizolowanego z tak hodowanych bakterii. DNA z kultur hodowanych w pożywce normalnej w ciągu 30 minut miał gęstość pławną 1,650 g/cm³, DNA z kultur hodowanych w pożywce normalnej w ciągu godziny występował w dwóch postaciach: o gęstości pławnej 1,650 i o gęstości pławnej 1,600 g/cm³. Czego dowodzi taki wynik doświadczenia?

więcej niż jeden z podanych wniosków wynika z rezultatów opisanych w pytaniu

tego, że w komórce bakterii występuje tylko jedna cząsteczka DNA (jeden chromosom)

tego, że synteza jednej nici DNA odbywa się w sposób ciągły, a drugiej - nieciągły

żaden z przedstawionych wniosków nie wynika z opisanych rezultatów

tego, że u bakterii synteza DNA (replikacja) rozpoczyna się tylko w jednym miejscu genoforu

Pytanie 62

Cytofluorymetr przepływowy jest urządzeniem pozwalającym na określenie zawartości DNA w poszczególnych komórkach. Jeśli takiemu oznaczeniu poddać hodowlę normalnych (nie nowotworowych) komórek ssaczych, to otrzyma się wykres rozkładu zawartości DNA w poszczególnych komórkach tej hodowli tak, jak na rysunku 1. (na osi odciętych zaznaczono zawartość DNA w komórce, w arbitralnych jednostkach, a na osi rzędnych liczbę komórek o danej zawartości DNA). Jeśli hodowlę komórek poddać wielogodzinnemu działaniu pewnego związku Q, a następnie oznaczyć zawartość DNA, to otrzyma się wykres jak na rysunku 2. Na który proces komórkowy działa związek Q?

wywołuje niekontrolowane podziały komórek

hamuję replikację DNA na każdym etapie

pobudza komórki do niekontrolowanej replikacji DNA

hamuje początek (inicjację) replikacji DNA

hamuje proces cytokinezy

Pytanie 63

Niektóre choroby dziedziczne uwarunkowane są recesywnym allelem genu położonego w chromosomie X. Wskaż prawdziwe zdanie na temat kobiet, które są heterozygotami pod względem takiego genu (tzn. mają jeden allel "dziki", a drugi zmutowany)

statystycznie co druga jest chora, bo w rozwoju zarodkowym dochodzi do "wyłączenia" jednego z chromosomów X (tworzy się tzw. ciałko Barra) i w rzeczywistości we wszystkich komórkach aktywny transkrypcyjnie jest tylko jeden z chromosomów X: albo jest to chromosom niosący gen dziki, wtedy kobieta jest zdrowa, albo jest to chromosom niosący gen zmutowany, wtedy kobieta jest chora

najczęściej nie wykazują objawów choroby; inaktywacja jednej z kopii chromosomu X następuje losowo, niezależnie w każdej komórce, dlatego przeciętnie połowa komórek ma aktywny dziki allel genu, a to zwykle wystarcza do (niemal) normalnego funkcjonowania całego organizmu

nigdy nie wykazują objawów choroby, jako że allel dziki jest dominujący

nigdy nie wykazują objawów choroby; wprawdzie jeden z chromosomów tworzy ciałko Barra, ale jest on w dalszym ciągu w pełni aktywny transkrypcyjnie

zawsze wykazują objawy choroby, ale słabsze, niż homozygoty z obydwoma allelami zmutowanymi. Inaktywacja jednej z kopii chromosomu X zachodzi losowo; w efekcie tylko połowa komórek wyraża dziki allel genu, a druga połowa - allel zmutowany. To powoduje, że organizm jako całość produkuje zbyt mało "zdrowego" białka i wykazuje objawy choroby.

Pytanie 64

Na uwarunkowaną genetycznie chorobę cierpią zarówno mężczyźni, jak i kobiety, ale w ogromnej (blisko 100 %)większości przypadków chore są tylko dzieci chorych matek. Które z poniższych wytłumaczeń tego zjawiska jest prawdopodobne?

choroba warunkowana jest allelem genu mitochondrialnego

więcej niż jedno z podanych wyjaśnień jest prawdopodobne

żadne z podanych wyjaśnień nie jest zgodne z informacjami podanymi w pytaniu

choroba warunkowana jest recesywnym allelem genu leżącego w chromosomie X

choroba warunkowana jest dominującym allelem genu leżącego w chromosomie somatycznym, który wyraża się (jest aktywny transkrypcyjnie) u potomstwa tylko wtedy, gdy pochodzi od matki; kopia pochodząca od ojca jest nieaktywna (zjawisko "imprintingu" rodzicielskiego)

Pytanie 65

W krzyżówce samicy muszki owocowej o podwiniętych skrzydłach i zaburzonym dobowym rytmie aktywności z fenotypowo dzikim samcem połowa potomstwa jest fenotypowo dzika, 40 % wykazuje oba defekty, a po 5 % - tylko jeden z nich. W krzyżówce fenotypowo dzikiej samicy z samcem o podwiniętych skrzydłach i zaburzonym dobowym rytmie aktywności połowa potomstwa jest fenotypowo dzika, a druga połowa wykazuje oba defekty.
Które z zaproponowanych wyjaśnień takiego wyniku jest prawdopodobne?

więcej niż jedno z podanych wyjaśnień jest prawdopodobne

żadne z podanych wyjaśnień nie tłumaczy zaobserwowanego wyniku krzyżówek

jedna z cech uwarunkowana jest mutacją w DNA mitochondrialnym i dlatego dziedziczy się w sposób niezgodny z prawami Mendla (dziedziczenie cytoplazmatyczne)

obie cechy uwarunkowane są recesywnymi allelami genów, z których jeden leży na chromosomie płciowym; w pierwszej krzyżówce samica jest homozygotą pod względem obu genów, a samiec jest heterozygotą pod względem genu leżącego na chromosomie somatycznym; w drugiej krzyżówce samica jest heterozygotą pod względem obu genów

obie cechy uwarunkowane są dominującymi allelami sprzężonych genów; w obu krzyżówkach rodzic o zmienionym fenotypie jest heterozygotą pod względem obu genów, a zmutowane allele leżą w jednym chromosomie; u samca crossing over nie zachodzi

Pytanie 66

Mukowiscydoza jest uwarunkowaną genetycznie chorobą, wywoływaną mutacją w jednym genie. Zdrowi rodzice mają sześcioro dzieci: zdrowego syna, cztery zdrowe córki i jedną chorą córkę. Matka jest w ciąży; dziecko, które się urodzi będzie najprawdopodobniej (pomijamy możliwość zajścia dodatkowych mutacji):

zdrową dziewczynką

chorą dziewczynką

chore, z jednakowym prawdopodobieństwem może to być chłopiec lub dziewczynka

chorym chłopcem

zdrowe, z jednakowym prawdopodobieństwem może to być chłopiec lub dziewczynka

Pytanie 67

Pewna śmiertelna choroba dziedziczna, determinowana przez zmutowany allel jednego genu somatycznego, występuje przeciętnie raz na 10.000 urodzin. W Twojej bliskiej rodzinie nigdy nie było przypadku tej choroby; jaka jest szansa, że jesteś nosicielem zmutowanego allelu? (zajście mutacji wykluczamy)

około 0,01 %

ponad 1%

około 0,1 %

zero

około 1%

Pytanie 68

W którym wariancie poprawnie zestawiono ważne gospodarczo gatunki roślin z obszarem ich pierwotnego naturalnego występowania?

żadne z podanych zestawień nie jest poprawne

kauczukowiec, kakaowiec, ziemniak, morwa - wszystkie Ameryka Pd

kauczukowiec, ziemniak, morwa - Ameryka Pd; kakaowiec - Azja pd-wsch

kauczukowiec, ziemniak, kakaowiec - Ameryka Pd; morwa - Azja środkowo-wschodnia

kauczukowiec - Azja pd-wsch; kakaowiec - Afryka centralna, ziemniak - Ameryka Pd; morwa - Azja środkowo-wschodnia

Pytanie 69

W stawach Parku Łazienkowskiego w Warszawie w gorące dni karpie pływają tuż pod powierzchnią wody, tak że ich płetwa grzbietowa często wystaje ponad jej powierzchnię. Jaka jest przyczyna takiego zachowania?

pytanie jest błędnie sformułowane; w rzeczywistości w upalne dni karpie pływają jak najbliżej dna stawów, by uniknąć zbyt wysokich temperatur panujących w powierzchniowych warstwach wody

występuje zjawisko tzw. przyduchy, tj. znacznego zmniejszenia stężenia tlenu rozpuszczonego w wodzie zbiornika; powodowane wzrostem intensywności procesów zużywających tlen, zachodzących w osadach dennych i spadkiem rozpuszczalności tlenu w wodzie; tylko tuż pod powierzchnią stężenie tlenu jest wystarczające, by umożliwić rybom wymianę gazową

przyczyną jest po prostu masowe w ciepłe dni odwiedzanie Parku przez ludzi, którzy dokarmiają karpie chlebem; najlepsza do zdobycia pokarmu jest pozycja tuż przy powierzchni wody

plankton roślinny, którym odżywiają się karpie, gromadzi się w najsilniej nasłonecznionej, górnej warstwie wody

zasadniczą przyczyną jest zbyt wysoka temperatura wody; wystawiając płetwę grzbietową ponad powierzchnię wody karpie powodują obniżenie temperatury ciała (płetwa działa jak radiator)

Pytanie 70

Konfitura z żurawin jest doskonałym dodatkiem do mięs, zwłaszcza zimnych. W warunkach naturalnych w Polsce żurawiny:

występują jako roślina ruderalna

nie rosną

rosną na glebach alkalicznych, bogatych w wapń

rosną na torfowiskach

rosną w lasach, na glebach piaszczystych

Pytanie 71

Gatunków prawnie chronionych w Polsce nie ma wśród:

paproci

są we wszystkich wymienionych grupach

jednoliściennych

grzybów

nagonasiennych

Pytanie 72

Łączna powierzchnia parków narodowych i rezerwatów przyrody w Polsce wynosi w przybliżeniu

0,1% - 0,5% jej powierzchni

1% - 2% jej powierzchni

poniżej 0,1% jej powierzchni

ponad 10% jej powierzchni

5% - 10% jej powierzchni

Pytanie 73

Współcześnie żyją trzy rodzaje małp człekokształtnych; dwa z nich występują w Afryce, a trzeci:

w Ameryce Południowej

też w Afryce

na Półwyspie Indochińskim (Tajlandia, Kambodża, Laos)

na Półwyspie Indyjskim

na niektórych wyspach Archipelagu Malajskiego (Indonezji)

Pytanie 74

W otwartych wodach oceanu zawartość fitoplanktonu jest znacznie mniejsza, niż w wodach przybrzeżnych. Powszechnie przyjmuje się, że główną przyczyną ubóstwa wód otwartego oceanu w fitoplankton jest:

zbyt wysokie zasolenie

masowe występowanie ryb żywiących się fitoplanktonem

zbyt słabe mieszanie słupa wody

małe stężenie dwutlenku węgla ropuszczonego w wodzie

niedobór przyswajalnych związków mineralnych

Pytanie 75

Wykres przedstawia zmiany w kolejnych latach liczebności (n) populacji wilka zamieszkującej niewielką, samotną wyspę; wilki są jedynymi dużymi drapieżnikami na wyspie, a ich pożywienie stanowią niemal wyłącznie zające. W którym z punktów A - E wskazanych na osi odciętych należy oczekiwać, że populacja zająca na wyspie będzie najliczniejsza? Zakładamy, że środowisko na wyspie nie ulega istotnym zmianom, nie dochodzi do katastrof, epidemii itp.

E

C

B

D

A

Pytanie 76

Populacja organizmów nie wykazujących dymorfizmu płciowego występuje na jednorodnym, słabo zróżnicowanym terenie. Jak najprawdopodobniej wygląda rozkład wartości pewnej cechy ilościowej wśród dorosłych osobników tej populacji?

A

D

więcej, niż jeden z przedstawionych rozkładów jest bardzo prawdopodobny

B

C

Pytanie 77

Zagęszczenie drobnych bezkręgowców wodnych (wyrażone jako liczba osobników na 1 kg świeżej masy roślin) na pędach grążela żółtego i moczarki kanadyjskiej, znalezionych na tym samym stanowisku w Polsce, będzie z reguły:

większe na grążelu niż na moczarce, bo liście grążela są znacznie większe, niż liście moczarki

zbliżone na obu gatunkach roślin

mniejsze na grążelu niż na moczarce, bo dostępna dla zwierząt powierzchnia liści i łodyg przypadająca na 1 kg masy rośliny jest znacznie mniejsza u grążela, niż u moczarki

większa na moczarce niż na grążelu, bo moczarka, jako gatunek świeżo zawleczony do Polski nie wykształciła chemicznych mechanizmów obronnych przed drobnymi roślinożercami

większe na grążelu niż na moczarce, bo dostępna dla zwierząt powierzchnia liści i łodyg przypadająca na 1 kg masy rośliny jest znacznie większa u grążela, niż u moczarki

Pytanie 78

Diagramy przedstawiają schematycznie rozmieszczenie dorosłych osobników różnych gatunków zwierząt w ich siedliskach; kropka odpowiada jednemu osobnikowi. We wszystkich przypadkach teren jest słabo zróżnicowany. Powierzchnie terenu odpowiadające poszczególnym diagramom mogą być niejednakowe. Jakim gatunkom odpowiadają diagramy?

A

B

C

D

E

Pytanie 79

Rysunek przedstawia piramidę biomasy ekosystemu (procentowy udział biomasy osobników danego piętra troficznego w ogólnej biomasie wszystkich osobników ekosystemu). W różnych ekosystemach o tej samej liczbie poziomów troficznych wartości zaznaczonego na rysunku kąta α będą:

wprost proporcjonalna do wydajności przepływu energii z poziomu niższego na wyższy

odwrotnie proporcjonalne do wydajności przepływu energii z poziomu niższego na wyższy

wprost proporcjonalne do stosunku średniej masy osobnika z najwyższego poziomu troficznego do średniej masy osobnika z najniższego poziomu troficznego

odwrotnie proporcjonalne do stosunku średniej masy osobnika z najwyższego poziomu troficznego do średniej masy osobnika z najniższego poziomu troficznego

żadna z podanych odpowiedzi nie jest prawidłowa

Pytanie 80

Niektóre gatunki występują w okresowo zmieniających się środowiskach, w których krótkie fazy sprzyjające życiu (dostępność kryjówek, względna obfitość pokarmu, odpowiednia temperatura, wilgotność itp.) przeplatają się z długimi okresami bardzo trudnych warunków. Która z opisanych poniżej strategii powinna umożliwić gatunkowi utrzymanie się w takim środowisku?

wydawanie nielicznego potomstwa bez względu na panujące warunki i troskliwa nad nim opieka

więcej, niż jedna z opisanych strategii może być skuteczna

wydawanie bardzo licznego potomstwa bez względu na panujące warunki i pozostawienie go własnemu losowi

wydawanie nielicznego potomstwa tylko w warunkach sprzyjających i troskliwa nad nim opieka

wydawanie bardzo licznego potomstwa tylko w okresach sprzyjających i pozostawienie go własnemu losowi

Pytanie 81

W ewolucji roślin lądowych silnie zaznaczona jest tendencja do:

upodobnienia się faz haploidalnej i diploidalnej

redukcji pokolenia haploidalnego

wzrostu złożoności gametofitu

żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna

wyraźnego rozgraniczenia fazy haploidalnej i diploidalnej

Pytanie 82

Paląc węglem w piecu kaflowym profesor X natknął się na prześliczny odcisk liścia nieznanej nauce rośliny karbońskiej o liściach całobrzegich i nerwacji siateczkowatej. Czego profesor X, będący wytrawnym paleobotanikiem, nie mógł w tej sytuacji pomyśleć?

"To na pewno dowcip sfabrykowany przez niedouczonych kolegów, wiadomo przecież, że w węglu kamiennym nie mogły się zachować ślady niezdrewniałych części roślin."

"To rewolucyjne odkrycie, bo budowa liścia dowodzi, że należał on do rośliny okrytozalążkowej, a zatem występowały one już w karbonie."

"To ciekawe odkrycie, bo wzbogaca naszą wiedzę o roślinach karbońskich."

wszystkie podane myśli mogły przyjść profesorowi do głowy, albo kilka z nich nie mogło zagościć w umyśle wytrawnego palobotanika

"To zapewne dowcip sfabrykowany przez kolegów-uczonych; paprotniki karbońskie miały zupełnie inne liście."

Pytanie 83

Ostatnie badania sugerują, że trzy współczesne gatunki tzw. prokariotycznych prazielenic (prochlorofitów) zajmują miejsca w różnych gałęziach drzewa rodowego sinic i nie są bezpośrednio spokrewnione z chloroplastami roślin zielonych. Powyższe wnioski wyciągnięto na podstawie porównania sekwencji nukleotydowych genów kodujących białka uczestniczące w procesie fotosyntezy. Wyniki te prowadzą do następującej konkluzji:

badanie sekwencji nukleotydowych ma tylko niewielkie znaczenie dla rekonstrukcji filogenezy, ponieważ - jak w omawianym przypadku - jego wyniki niekiedy stoją w jaskrawej sprzeczności z obserwowanym podobnieństwem biochemicznym organizmów

jedynym wytłumaczeniem omawianego przypadku jest zajście w ewolucji sinic tzw. horyzontalnego (poziomego) przepływu genów

chlorofil b mógł w czasie ewolucji pojawić się niezależnie w kliku gałęziach rodowych

chloroplasty roślin zielonych nie pochodzą od endosymbiotycznych sinic

badanie sekwencji nukleotydowych dla rekonstrukcji filogenezy prokariontów nie ma sensu, gdyż brak u nich regularnych procesów płciowych

Pytanie 84

Rośliny jednoliścienne, magnoliowe i nagozalążkowe mają pyłek jednobruzdowy, zaś niektóre tzw. wyższe dwuliścienne - trójbruzdowy. Sugeruje to, że:

rośliny jednoliścienne są bliżej spokrewnione z nagonasiennymi, niż rośliny dwuliścienne

żaden z podanych wniosków nie jest zgodny z obserwajcą przytoczoną w zadaniu

rośliny jednoliścienne pochodzą od prymitywnych dwuliściennych, a zatem wytwarzanie przez nie pyłku jednobruzdowego jest wynikiem rewersji (powrotu) do stanu prymitywnego

rośliny jednoliścienne i dwuliścienne powstały niezależnie od siebie z prymitywnych nagonasiennych

wytwarzanie pyłku trójbruzdowego jest cechą powstałą w obrębie dwuliściennych, w linii ewolucyjnej wyższych dwuliściennych

Pytanie 85

Najstarsze szczątki zaliczane do rodzaju Homo (człowiek) pochodzą sprzed:

kilkudziesięciu milionów lat

kilku milionów lat

ponad stu milionów lat

kilkunastu milionów lat

kilkuset tysięcy lat

Pytanie 86

Pierwsze ssaki:

pojawiły się pod koniec epoki dinozaurów i konkurując z nimi o pokarm stały się jedną z najważniejszych przyczyn wyginięcia dinozaurów

współistniały z dinozaurami w przybliżeniu od początku ich występowania na Ziemi; burzliwy rozwój ssaków (ich radiacja) spowodował wyparcie dinozaurów z zajmowanych przez nie nisz ekologicznych i w konsekwencji - wyginięcie

pojawiły się na Ziemi dopiero po wyginięciu dinozaurów

współwystępowały z dinozaurami w przybliżeniu od początku ich występowania na Ziemi, ale ich radiacja nastąpiła dopiero po wyginięciu dinozaurów

pojawiły się pod koniec epoki dinozaurów, ale do ich radiacji doszło dopiero po wyginięciu dinozaurów

Pytanie 87

Odkrycie genów homeotycznych przybliża rozszyfrowanie molekularnych mechanizmów rozwoju osobniczego. Powszechnie uważa się także, że odkrycie to jest bardzo istotne dla wyjaśnienia prawdopodobnych mechanizmów ewolucyjnych:

żadnego z podanych zjawisk, albo więcej, niż jednego z nich

powodujących, iż ontogeneza jest odbiciem filogenezy

radiacji adaptatywnej

pojawienia się taksonów wysokiej rangi (zjawisk megaewolucji)

specjacji allopatrycznej

Pytanie 88

Nagrodę Nobla z zakresu medycyny lub fizjologii w 1995 roku otrzymało troje badaczy za odkrycie genów regulujących rozwój osobniczy:

rośliny rzodkiewnika Arabidopsis thaliana

muszki owocowej Drosophila melanogaster

nicienia Caenorhabditis elegans

ryby dania pręgowanego Danio rerio

pracę wyróżnione nagrodą Nobla za 1995 dotyczyły dwóch spośród wymienionych gatunków

Pytanie 89

Który z uczonych był autorem wszystkich poniższych stwierdzeń:
- "Świat zwierzęcy powstał w wyniku procesu przemian dzięki wewnętrznej dążności do doskonałości"
- "Powstanie nowych gatunków jest tym bardziej prawdopodobne, im większe jest zróżnicowanie populacji"
- Zmiana warunków środowiska powoduje potrzebę zmiany narządów i ich funkcji w określonym kierunku"
- "Cechy ilościowe potomstwa są wypadkową cech rodziców, cechy jakościowe występują u potomstwa, o ile były jednakowe u obojga rodziców"
- "Przyczyną zmian zachodzących w organizmach żywych jest wpływ środowiska, a zmiany te są wzmacniane i utrwalane w czasie"

żaden z wymienionych

Jerzy Cuvier

Erazm Darwin (dziad Karola)

Jerzy Buffon

Jan Chrzciciel Lamarck

Pytanie 90

W którym zestawie poprawnie (od najstarszego do najnowszego) poprawnie kolejność odkryć?

struktura DNA; wirusy bakteryjne (bakteriofagi); kod genetyczny; geny nieciągłe

wirusy bakteryjne (bakteriofagi); struktura DNA; geny nieciągłe; kod genetyczny

wirusy bakteryjne (bakteriofagi); kod genetyczny; struktura DNA; geny nieciągłe

wirusy bakteryjne (bakteriofagi); struktura DNA; kod genetyczny; geny nieciągłe

w żadnym z podanych zestawów nie podano poprawnej kolejności odkryć

Pytanie 91

Zaznacz te zestawy, w których wszystkie wymienione gatunki należą do jednej rodziny

trzcina cukrowa, kukurydza, sitowie, turzyca, owies

śliwa, czereśnia, wiśnia, brzoskwinia, grusza

tulipan, hiacynt, wanilia, cebula, czosnek

słonecznik, stokrotka, mniszek, koniczyna, chryzantema

ziemniak, pomidor, papryka, bakłażan (oberżyna), tytoń

Pytanie 92

Zaznacz te spośród cech wymienionych poniżej, które występują zarówno u ptaków, jak i u ssaków łożyskowych:

erytrocyty bezjądrzaste

gruczoły potowe

bruzdkowanie holoblastyczne

podwójny krwioobieg, serce czwórdzielne, zachowany tylko jeden łuk aorty

przepona mięśniowa

Pytanie 93

Zaznacz cechy wspólne człowiekowi i małpom wąskonosym:

skierowanie oczodołów ku przodowi czaszki

stopochodność

położenie otworu potylicznego

wzór zębowy

kształt powierzchni tnącej zębów trzonowych

Pytanie 94

W wyniku całkowitego spalenia związku organicznego mogą powstać dwa, trzy lub więcej różnych produktów. Zaznacz te punkty, w których poprawnie określono liczbę produktów, które mogą powstać w wyniku spalenia związku należącego do wymienionej grupy.

hormony zwierzęce - zawsze więcej, niż dwa produkty

witaminy - dwa lub więcej produktów

białka - zawsze tylko trzy produkty

ksantofile - zawsze tylko dwa produkty

cukrowce - zawsze tylko dwa produkty

Pytanie 95

Operon koduje cztery enzymy uczestniczące w biosyntezie aminokwasu tryptofanu. Nastąpiła mutacja w obszarze operatorowym tego operonu. Zaznacz te efekty fenotypowe, które mogą być wynikiem owej mutacji.

enzymy biosyntezy tryptofanu są syntetyzowane w taki sposób, że dwa spośród z nich syntetyzowane są w każdych warunkach, zaś dwa - tylko przy braku tryptofanu w pożywce

enzymy biosyntezy tryptofanu są syntetyzowane tylko przy braku tryptofanu w pożywce

enzymy biosyntezy tryptofanu są syntetyzowane w ilościach identycznych, jak w komórkach bez mutacji, lecz ich aktywność jest niższa o 50 %

enzymy biosyntezy tryptofanu nie są nigdy syntetyzowane

enzymy biosyntezy tryptofanu są syntetyzowane w każdych warunkach - nawet wtedy, gdy tryptofan jest obecny w pożywce

Pytanie 96

Szybkość reakcji enzymatycznej, (mierzona jak przyrost ilości produktu reakcji w jednostce czasu) zależy od wielu czynników, m. in. od stężenia enzymu, substratu reakcji, kofaktorów, temperatury, pH środowiska itp. Enzym F, współdziałający z koenzymem, katalizuje reakcję P <=> Q, przy czym w badanych warunkach reakcja przebiega w kierunku P -> Q.
Wykres przedstawia zależność szybkości reakcji enzymatycznej v od parametru x, przy pozostałych parametrach układu niezmiennych i odpowiadających wartościom optymalnym dla tej reakcji. Zmienne na obu osiach są w skali liniowej.
Zaznacz te parametry, którymi może być x na wykresie:

x oznacza temperaturę, w której przebiega reakcja

x oznacza stężenie koenzymu, z którym współdziała enzym F

x oznacza odwrotność stężenia związku o budowie bardzo podobnej do substratu reakcji P, tworzącego nietrwały kompleks z enzymem F, lecz nie podlegającego przekształceniu (ten związek jest inhibitorem współzawodniczym enzymu)

x oznacza stężenie enzymu F

x oznacza stężenia substratu reakcji, P

Pytanie 97

Wśród podanych stwierdzeń dotyczących hormonów zwierzęcych zaznacz zdania prawdziwe:

hormony peptydowe i białkowe wiążą się ze specyficznymi receptorami na zewnętrznej stronie błon komórkowych narządów docelowych

hormony steroidowe wnikają do wnętrza komórek i tam łączą się ze specyficznymi receptorami

najczęściej wynikiem działania hormonów steroidowych jest krótkotrwała zmiana metabolizmu komórki, natomiast hormony peptydowe i białkowe wywołują zwykle zmiany długotrwałe

wzrost lub zahamowanie produkcji i wydzielania hormonów może nastąpić pod wpływem bodźca nerwowego albo pod wpływem zmian stężenia innego hormonu

do grupy określanej jako neurohormony należą hormony peptydowe, białkowe i steroidowe wydzielane przez komórki ośrodkowego układu nerwowego

Pytanie 98

Gdyby Gregor Mendel jako obiekt swoich doświadczeń wybrał muszkę owocową (Drosophila melanogaster) a nie groszek pachnący, to (wybierz zdania prawdziwe):

najprawdopodobniej nie sformułowałby swoich praw w ogóle, bo u muszki, w przeciwieństwie do groszku, bardzo wiele mutacji ma charakter plejotropowy (mutacja w jednym genie, np. hoemotycznym, wpływa na wiele cech)

zapewne sformułowałby swoje prawa znacznie później, albo wcale, gdyż cykl życiowy muszki trwa znacznie dłużej niż cykl życiowy groszku

zapewne sformułowałby swoje prawa znacznie później, albo wcale, gdyż znanych jest bardzo niewielu mutacji muszki o łatwym do zaobserwowania efekcie fenotypowym

zapewnie nie sformułowałby I prawa ("czystości gamet"), ponieważ u muszki bardzo wiele cech kodowanych jest przez plazmidy (tzw. plazmidy P) i dziedziczy się w sposób niemendlowski

jest prawdopodobne, że nie sformułowałby II prawa (o niezależnym dziedziczeniu się cech), gdyż liczba chromosomów w komórkach muszki jest znacznie mniejsza, niż w komórkach groszku i dlatego bardzo wiele genów ("cech") dziedziczy się w sposób sprzężony

Pytanie 99

Izolowana od innych populacja w niedalekiej przeszłości przeszła przez stadium drastycznego ograniczenia liczebności ("wąskie gardło"), po którym powróciła do liczebności sprzed katastrofy. Zaznacz prawdopodobne konsekwencje tego wydarzenia:

populacja ta ma większe szanse stać się zalążkiem nowego gatunku, niż populacje, zamieszkujące podobne tereny, które nigdy przez podobne "wąskie gardło" nie przechodziły

struktura genetyczna tej populacji jest inna, niż populacji tego samego gatunku, które nigdy przez podobne "wąskie gardło" nie przechodziły

stopień heterozygotyczności osobników tej populacji jest większy, niż osobników populacji tego samego gatunku, które nigdy przez podobne "wąskie gardło" nie przechodziły

śmiertelność powodowana czynnikami genetycznymi jest większa wśród osobników tej populacji, niż wśród osobników populacji tego gatunku, który nigdy przez podobne "wąskie gardło" nie przechodził

częstość zachowań altruistycznych wśród osobników tej populacji jest znacznie mniejsza, niż w populacjach tego gatunku, które nigdy przez podobne "wąskie gardło" nie przechodziły

Pytanie 100

Klasycznie pojmowane pojęcie doboru naturalnego nie pozwalało na wytłumaczenia ewolucyjnego utrwalenia się niektórych cech; dla wyjaśnienia prawdopodobnych mechanizmów ewolucji takich cech wprowadzono, obok "klasycznego" doboru osobniczego, pojęcia doboru płciowego i doboru krewniaczego. W poniższych zestawach zaznacz te, w których poprawnie zestawiono cechę z prawdopodobnym mechanizmem doboru, prowadzącym do jej ewolucyjnego utrwalenia:

fantazyjne upierzenie samców bażanta - dobór krewniaczy

opieka lwic nad lwiątkami, które nie są ich potomstwem - dobór krewniaczy

jaskrawe ubarwienie nietrujących tropikalnych motyli, imitujące ubarwienie blisko z nimi spokrewnionych gatunków trujących - dobór krewniaczy

barwne okwiaty dwuliściennych klimatu umiarkowanego - dobór płciowy

masywne poroże jelenia - dobór osobniczy

Twój wynik: III.95/96

Twój wynik