Finanse publiczne

Narodowy Bank Polski realizuje ciągły cel inflacyjny na poziomie 2,5 proc. z dopuszczalnym przedziałem wahań +/- 1 punkt procentowy.

Dochody publiczne – wpływy środków pieniężnych do budżetów publicznych pobierane przez organy finansowe lub jednostki budżetowe, które zrealizowane dochody przekazują do organów finansowych ze względu na powiązanie z budżetem systemem brutto. Przychody, które służą finansowaniu deficytu budżetowego oraz Zgodnie z ustawą są to środki publiczne pochodzące z: 1) ze sprzedaży papierów wartościowych, 2) z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego, 3) ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych, 4) z otrzymanych pożyczek i kredytów, 5) z innych operacji finansowych. Do przychodów kwalifikuje się także przychody jednostek organizacyjnych (np. zakładów budżetowych) i osób prawnych (np. szkół wyższych) zaliczanych do sektora finansów publicznych, pochodzące z prowadzonej przez nie odpłatnej działalności, oraz z innych źródeł.

 daniny publiczne  inne dochody budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych należne na podstawie odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych;  wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora finansów publicznych;  dochody z mienia jednostek sektora finansów publicznych  spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz jednostek sektora finansów publicznych;  odszkodowania należne jednostkom sektora finansów publicznych;  kwoty uzyskane przez jednostki sektora finansów publicznych z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji;  dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, niestanowiące przychodów

Nie ekwiwalentność jako cecha podatku oznacza, że zapłata podatku nie uzasadnia żadnego roszczenia o jakiekolwiek świadczenie ze strony państwa na rzecz podatnika. Obowiązek podatkowy jest bezwarunkowy. Podatnik nie może odmówić zapłaty podatku, nie może kwestionować jego wysokości, powołując się na argument, że nie korzysta on z finansowanych w ten sposób wydatków publicznych. Ogólność podatków wyraża się tym, że podatki nakładane są w drodze wydawania aktów normatywnych o charakterze ogólnym, dotyczących określonej kategorii podatników. Przepisy podatkowe mogą mieć charakter ogólnych norm prawnych, a same podatki nie mogą być indywidualnie określone. Oznacza to, iż wszelka indywidualizacja podatków jest sprzeczna z prawną definicją podatków.

 Podatki przychodowe  Podatki dochodowe  Podatki majątkowe • Podatki od wydatków, tzw. podatki konsumpcyjne

Rządowe podatki: • VAT • akcyza Podatki wspólne dla rządu i samorządu: • PIT • CIT

• podatki od posiadanego majątku (podatek rolny) • podatki od przyrostu majątku (podatek od spadku) • podatki od obrotu majątkiem (opłata skarbowa)

• Dochody własne • Subwencja ogólna • Dotacje celowe budżetu państwa

mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie.

 Podatek od nieruchomości,  Podatek rolny i leśny,  Podatek od środków transportowych

Subwencja ogólna: • Z części wyrównawczej dla gmin, powiatów i województw, • Z części oświatowej dla gmin, powiatów i województw, • Z części równoważącej dla gmin i powiatów, • Z części regionalnej dla województw. Subwencja wyrównawcza = kwota podstawowa + kwota uzupełniająca

Wyrównywanie niedostatków, czyli trzeba poprawić pracę oświatowej i wyrównawczej subwencji

przeznaczana jest na finansowanie zadań oświatowych realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem zadań związanych z dowozem uczniów oraz zadań związanych z prowadzeniem przedszkoli ogólnodostępnych i oddziałów ogólnodostępnych w przedszkolach z oddziałami integracyjnymi oraz zadań związanych z prowadzeniem innych form wychowania przedszkolnego.

Subwencja z roku bazowego, tj. kwota z roku poprzedniego lub większa + korekta o kwotę innych wydatków z tytułu zmiany realizowanych zadań oświatowych (np. pomniejszona o planowany wskaźnik zmniejszenia populacji uczniów, powiększona o przewidywany wskaźnik waloryzacji wynagrodzeń nauczycieli, powiększona o przewidywany wzrost wynagrodzeń z tytułu awansu zawodowego, powiększona o nowe zadania finansowane z subwencji

jest rozdzielana pomiędzy poszczególne jednostki samorządu terytorialnego na podstawie algorytmu, określanego corocznie w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego

A = SO / Up gdzie SO – subwencja oświatowa, Up – liczba uczniów przeliczeniowych, np. uczeń w systemie dziennym – 1, a w systemie zaocznym i wieczorowym 0,7 Finansowy standard A stanowi kalkulacyjną kwotę jednostkową na ucznia, używaną dla ustalenia kwot SOA, SOB i SOC należnej jednostce samorządu terytorialnego części oświatowej SO. Finansowy standard A ustala się na podstawie danych bazowego roku szkolnego.

Subwencje przeznaczone są na finansowanie zadań własnych, natomiast dotacje służą finansowaniu głównie zadań zleconych i usług publicznych.

• Fiskalna • Redystrybucyjna • Stymulacyjna (stabilizacyjna) • Informacyjna

• Pewność – jasność i zrozumiałość terminu płatności, sposobu zapłaty, sumy do zapłacenia • Dogodność – sposób i czas ściągania podatku najdogodniejszy dla podatnika, podatek nie powinien narażać na udrękę, kłopoty i ucisk • Równość – równe traktowanie wszystkich podatników, możliwość wyższego opodatkowania wyższych dochodów • Taniość – ograniczanie kosztów poboru (koszty sądowe, egzekucji), ograniczanie kosztów „obsługi” podatku ponoszonych przez podatników

Majątek podatnika nie powinien być uszczuplany na skutek zapłaconego podatku, należy płacić od tego co się wypracuje, od powiększenia majątku a nie od samego majątku