Strona 2
Makro- , Mikro-elementy organizmu człowieka
Pytanie 9
woda ma duże ciepło właściwe i duże ciepło parowania
organizmy utrzymują odpowiednią temperaturę ciała
woda ma duże napięcie powierzchniowe
możliwe jest zachowanie ciągłości słupa wody w cienkich kapilarach naczyń transportujących wodę w roślinie
w wodzie rozpuszcza się wiele substancji
w komórce może zachodzić większość reakcji chemicznych oraz jest stabilizatorem ciśnienia osmotycznego
Pytanie 10
Podaj
przykłady
znaczenia
polarnej
budowy
wody
w
przyrodzie:
umożliwia transport wody w roślinie (kohezja i adhezja)
jest dobrym rozpuszczalnikiem
niższe warstwy wody nie ulegają zamarzaniu
utrzymuje duże napięcie powierzchniowe wody
Pytanie 11
Cząsteczka
wody
dzięki
swojej
budowie
ma
charakter
polarny
(dipolowy).
Wyjaśnij,
jakie
znaczenie
ma
dipolowa
budowa
cząsteczki
wody
dla
transportu
substancji
w
obrębie
organizmu.
cząsteczki wody dzięki budowie polarnej mogą się otaczać i wiązać wiązaniami wodorowymi z wieloma innymi cząsteczkami, powodując ich rozpuszczanie; w takiej postaci cząsteczki te są transportowane w organizmie
Pytanie 12
Woda
ma
dużą
pojemność
cieplną
i
wysokie
ciepło
parowania
–
określ,
jakie
ma
to
znaczenie
dla
organizmów
żywych.
wysoka pojemność cieplna wody powoduje, że organizmy wykazują dużą stabilność cieplną, w związku z czym są mało wrażliwe na zmiany temperatury otoczenia; wysokie ciepło parowania sprawia, że można w znacznym stopniu ochłodzić ciało wskutek wyparowania niewielkiej ilości wody; zjawisko to wykorzystują ssaki (pocą się), gady (zieją) i rośliny (transpiracja)
Pytanie 13
Dlaczego
pierwiastki
umieszczone
w
grupie
makroelementów
wchodzą
w
skład
bardzo
wielu
związków
chemicznych?
łatwo ulegają reakcjom utleniania i redukcji ze względu na liczność stopni utlenienia
Pytanie 14
Mikroelementy
wchodzące
w
skład
organizmów
żywych,
przykłady
substancji:
adhyraza węglanowa
– Zn
cytochrom
– Fe
mioglobina
– Fe
hemocyjanina
– Cu
Pytanie 15
Podaj
funkcje
aminokwasów.
składniki koenzymów i witamin
metabolity pośrednie cykli i szlaków metabolicznych
regulacyjna
materiał budulcowy wszystkich białek i innych peptydów
bufory – ze względu na charakter amfoteryczny pomagają w utrzymaniu odpowiedniego pH soku komórkowego i płynów ustrojowych
substraty syntezy związków biologicznie czynnych niebędących białkami, m.in. niektórych hormonów i neuroprzekaźników
Pytanie 16
Podaj
funkcje
białek
i
peptydów.
odpornościowa – białkami są wszystkie przeciwciała
zapasowa (u roślin) -‐ stanowią materiał zapasowy w nasionach roślin
buforowa – chronią płyny ustrojowe przed zmianami pH
lokomotoryczną – białka kurczliwe, takie jak aktyna i miozyna, są odpowiedzialne za ruch wewnątrzkomórkowy oraz narządowy
katalityczna – wszystkie enzymy są białkami prostymi lub złożonymi
regulacyjna – białkami i peptydami są niektóre hormony
transportowa – stanowią transportery: jonów w błonie komórkowej i gazów oddechowych oraz jonów w płynach ustrojowych
budulcowa -‐ wchodzą w skład wszystkich struktur komórkowych