Techniki plastyczne

kompozycja linii naniesionych na jakąś płaszczyznę, za pomocą jakiegoś narzędzia. Możne być wykona/ny wszystkim, co zostawi na tej płaszczyźnie ślad. Włoskie słowo disegno, którym jest określana/ny , znaczy zamysł. oprócz tego, że istnieje samodzielnie, jest także podstawą dla obrazu malarskiego, lub innego dzieła.

rysunek

To rysunek wykonany rylcem, zwykle w twardym materiale, rylcem lub innym ostrym narzędziem. Jest często mylony z płaskorzeźbą.

ryt

Technika malarska stosowana w starożytnej Grecji polegająca na stosowaniu farb, w których spoiwem dla barwnika jest wosk pszczeli oraz czasami schnące oleje, pozwalające na zwiększenie ich płynności i łatwości malowania. Płynne farby nakładano podgrzewanymi szpatułkami lub pędzlami. Stosowano je na podłożu drewnianych-malarstwo sztalugowe, jak również ściennym, gdzie używano długo gotowanego wosku z morska wodą, który lepiej łączył się z powierzchnią, a później polerowany- tzw. wosk punicki. Pomimo trudności stosowania takich farb, kolory posiadały głębię i połysk, a technika była trwała i odporna na wilgoć. Jedyną wada była słaba odporność na wysokie temperatury, w których spoiwo się rozpuszczało.
Najsłynniejszymi zachowanymi przykładami malarstwa są egipskie trumienne, bardzo realistyczne portrety fajumskie (Fajum –oaza) powstałe w czasach rzymskich.

enkaustyka

malowidło ścienne wykonane na dwuwarstwowym mokrym tynku. Pierwsza warstwa to arriciato- chropowata i grubo kładziona bezpośrednio na murze, zawiera wapno gaszone i piasek. Druga warstwa – intonaco jest gładka i to na niej tworzy się go. Zawiera wapno gaszone, drobny piasek cedzony lub pył marmurowy. Tynk nakłada się tylko na powierzchnię możliwa do zamalowania podczas jednego dnia pracy. Ten który wyschnie trzeba skuć i ponownie nałożyć świeży. Przed nałożeniem farb odciska się gotowe kształty konturów wycięte w kartonie, lub rysuje ostrym narzędziem. Farba łączy się z podłożem przez co jest on bardzo trwały a także barw. Na koniec pracy możliwe są poprawki na suchym tynku.
Technika znana była już w starożytności, bardzo popularne były w średniowieczu, renesansie i nieco mniej w baroku. Od XVII do XIX w. al fresco miesza się z al secco.
Najsłynniejsze freski znajdują się w kaplicy Scrovenich w Padwie (Giotto) oraz w kaplicy Branccacich we Florencji (Masaccia).

fresk

(od razu, za jednym razem)- sposób malowania (gł. malarstwo olejne) bezpośrednio na zaprawie, bez wcześniejszego przygotowania podmalówek i rysunku. Technika stosowana od XVIII w. a najbardziej popularna w impresjonizmie (XIX w.), związana z założeniami kierunku, gdy obrazy malowano szybko, aby uchwycić dany moment. [2]

alla prima

Technika malarska i zarazem nazwa farby wodnej oraz powstałego malowidła. charakteryzuje się przezroczystością, przez którą widać kolor podłoża, jest nieodporna na światło, łatwo płowieje.Farba używana przy tej technice posiada spoiwo z gumy arabskiej, która rozpuszcza się w wodzie, czasami z dodatkami (cukier, gliceryna). Maluje sie na specjalnym porowatym papierze, łatwo wchłaniającym wodę, ale nie barwnik. Technikę stosuje się w malarstwie, które nie wymaga detali, jest zwykle rozedrgane. Kolorystyka jest pastelowa.

akwarela

Technika malarska i zarazem nazwa farby wodnej zmieszanej z bielą ołowianą lub cynkową na spoiwie z gumy arabskiej. technika ta podobna jest do akwareli jednakże jej charakterystyczna cechą jest krycie powierzchni, dzięki białemu barwnikowi. Maluje się zazwyczaj na papierze barwionym, można również na białym lub innym podłożu np. kości słoniowej. używana też do poprawek akwareli. Jest bardzo starą techniką, znaną już w średniowieczu, którą stosowano w malarstwie miniaturowym

gwasz

Technika zaliczana do malarstwa monumentalnego, znana juz w starożytnośći, ale jej rozkwit przypada na okres średniowiecza, w którym zaczęto nimi zdobić duże otwory okienne katedr (XIII w. Francja). Technika ta polega na łączeniu kolorowych, szklanych płytek za pomocą tzw. drutówek - ołowianych ramek. i osadzanych między żelaznymi szerszymi sztabami wzmacniającymi całą konstrukcję, jednocześnie dzielącymi otwór okienny na kwatery. kolorowe szkoło otrzymywano barwiąc je jeszcze w stanie płynnymi metalami (miedzią, żelazem). Tafle szkła przycinano według wcześniej przygotowanego projektu rozrysowanego na poszczególne elementy i wycietego z kartonu. Poczatkowo cieto obcęgami, później diamentem. Po XVI wieku witraż powoli zanikał. Następny okres świetności przypada na okres secesji, w której zdobiono nie tylko budynki publiczne czy kościoły, ale przede wszystkim kamienice.

witraż

Jest najstarszym rodzajem druku, ponieważ znany był już w starożytności i wykorzystywany do druku tkanin. Aby powstała jego forma potrzebny jest kawałek deski lub klocka, na którym wykonuje się lub przenosi rysunek, następnie rylcami i dłutami wybiera się miejsca tła, które nie maja być nadrukowane. Gdy matryca jest już gotowa, pokrywa się farbą wypukłe elementy i odbija na papierze lub innym materiale. Używano go jeszcze przed wynalezieniem druku. Najstarsze X pochodzą z końca XIV wieku. Od XV w. pojawił się szrafirunek- cieniowanie kreskowe, które wydobywało głębię przedstawienia. Ta technika graficzna była wykorzystywana głównie w celach użytkowych. ozdabiano nim księgi, drukowano kalendarze lub karty do gry.

drzeworyt

Prosta technika graficzna, do wykonania której potrzeba kawałka linoleum, nożyki lub igły. Po przeniesieniu gotowego rysunku, z którego chcemy wykonać grafikę w/w narzędziami wycina się partie, które nie mają być drukowane. Powstały rysunek pokrywa się farbą drukarską i odbija w prasie graficznej.

linoryt

Okreslenie technik druku wypukłego, drukowanych z form metalowych np. ołowioryt, cynkoryt. jest nim również miedzioryt- wklęskła technika graficzna.

metaloryt

Technika graficzna druku wklęsłego/ Polega na wykonaniu rysunku cienką igłą na metalowej: miedzianej lub cynkowej płycie pokrytej kwasoodpornym werniksem i wytrawieniu odsłoniętych wgłębień rysunku kwasem azotowym. Żeby pogłębić rysunek- tam gdzie mają być ciemniejsze partie pokrywanie werniksem, rysowanie i trawienie powtarza się kilkakrotnie. Po wytrawieniu i zmyciu werniksu płytę naciera się farbą drukarską, która zatrzymuje się w powstałych wgłębieniach i po odbiciu w prasie wklęsłodrukowej daje na papierze wykonany uprzednio rysunek. wynaleziona w końcu XVw., największy rozkwit miała miejsce w XVIIw., a jej mistrzem był wówczas Rembrandt; używana w XVIII i XIXw., w XXw. przeżywa ponowny rozkwit.

akwaforta

Technika podobna do akwaforty, jednakże w niej trawione są płaszczyzny, a nie jak w poprzedniej technice kreski. W celu zróżnicowania plam, reguluje się czas trawienia. Efekt końcowy przypomina rysunek namalowany pędzlem. Można ją łączyć w akwafortą. Była stosowana do tworzenia reprodukcji obrazów i rysunków w XVIII wieku. Jednym z artystów wykorzystujących tę technikę graficzną był F. Goya.

akwatinta

Technika wynaleziona ok. 1640 r. w Anglii, polegająca na równomiernym nasiekaniu i zadraśnięciach powierzchni płyty, głównie miedzianej, specjalistycznymi narzędziami (chwiejakiem, ruletką) i wygładzeniu niektórych partii- świateł i półtonów (gładzikiem, skrobaczem).

mezzotinta

Technika polegająca na wykonaniu rysunku stalową igłą na metalowej płycie (miedzianej, cynkowej, aluminiowej, współcześnie stosuje się także płyty z żywicy polimerowej). Powierzchnia musi być bardzo gładka i wypolerowana. Igłą żłobi się delikatne kreski, a rozcięty metal zostawia po obu stronach wiórki. Następnie nakłada się farbę drukarską, ściera się jej nadmiar, aby pozostała tylko w rowkach i przy słabym nacisku prasy drukarskiej odciska wyżłobiony rysunek na wilgotnym papierze. Tzw. „wiórki” pozwalają na uzyskanie miękkich, przejściowych tonów. Ze wzglądu na nietrwałość wiórków, które po kilku odciskach się wykruszają, najbardziej cenione są pierwsze grafiki. Zbliżona jest do mezzotinty i razem się uzupełniają, dzięki czemu można uzyskać bardzo oryginalne efekty. Stosowano ją również do robienia poprawek w akwaforcie (XVII w.) Technika ta najbardziej rozpowszechniła się w XIX w. [2 lub 1]

sucha igła

W technice tej rysunek wykonuje się bezpośrednio na specjalnym kamieniu lub blasze (aluminiowej-algrafia, cynkowej-cynkografia) kredką lub specjalnym tuszem . Kamień lub blachę trawi się słabymi kwasami azotowym lub fosforowym oraz gumą arabską, aby nałożona następnie farba drukarska pokryła tylko rysunek, a nie została przyjęta na niezatłuszczone kredką lub tuszem miejsca. wynalazł ja A. Senefelder w 1796 r i pierwotnie była stosowana do powielania pisma. Jako technika artystyczna rozpowszechniła się w pierwszej połowie XIX wieku.

litografia

Technika graficzna "przez szablon" polega na przeciskaniu farby drukarskiej przez dziurki tkaniny (która napięta jest na ramę -drewnianą lub metalową- sito) na podłożony papier lub inny materiał. (można drukować też np. tkaninę )Sito musi być odpowiednio przygotowane.. Jest zazwyczaj z jedwabiu, bawełny lub syntetycznych materiałów-nylon, stal nierdzewna i ma różną gęstość. Farba przechodzi tylko przez odkryte oczka formy drukarskiej i wówczas tworzy się odbitka. Oczka zakrywa (zalepia) się na kilka sposobów.
pozwala na uzystanie efektów wszystkich pozostałych technik graficznych. Dla uzyskania odpowiedniego efektu dokładnego rysunku bądź plam stosuje sie różne rodzaje farb drukarskich.

serigrafia

To kompozycja rzeźbiarska, w której zawsze występuje tło. Wykonana w kamieniu (kucie), drewnie (rzeźbienie), metalu (odlew) lub innym surowcu i przeznaczona do oglądania z przodu. Najczęściej występuje jako ozdoba architektoniczna. W zależności od jej wypukłości dzielimy na 3 grupy.

relief