Oznacza prawo i powinność władz lokalnych do lokalnego regulowania i zarządzania sprawami publicznymi dla dobra społeczności lokalnej.

Tworzy lokalna społeczność zamieszkała na danym terenie, zorganizowana w terytorialny związek samorządowy.

Oznacza sprawowanie administracji publicznej przez samodzielne (zdolne do działań prawnych) podmioty administrujące zadaniami państwowymi.

Należą do kategorii jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym ustawy przyznają zdolność prawną.

Nie mogą być stronami sporów rozstrzyganych przez sądy powszechne, ponieważ nie posiadają własnego majątku.

Posiadają osobowość prawną w aspekcie publicznoprawnym i prywatnoprawnym.

Jest tożsama z suwerennością.

Posiada granice wyznaczone przez przepisy ustaw, w tym ustawy zasadniczej.

W związku z przyjęciem zasady decentralizacji władzy publicznej nie podlega ograniczeniom.

Nie może zawierać rozwiązań niezgodnych z przepisami ustaw ustrojowych.

Może określać prawa i obowiązki członków wspólnoty samorządowej.

Nie jest aktem prawa miejscowego, ponieważ reguluje wyłącznie kwestie ustrojowe.

Trójstopniowość w znaczeniu hierarchicznego podporządkowania.

Ograniczenie nadzoru nad kryterium legalności i celowości.

Jednolitość rozwiązań.

Samorządowe kolegium odwoławcze, ale tylko w zakresie zadań zleconych.

Samorządowe kolegium odwoławcze w zakresie zadań własnych, wojewoda w zakresie zadań zleconych

Samorządowe kolegium odwoławcze.

Zadania których sposób wykonywania jest określony przez organy stanowiące i wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego.

Zadania z zakresu administracji rządowej wykonane przez jednostki samorządu terytorialne z mocy ustawy.

Zadania jednostek samorządu terytorialnego, które nie mają charakteru lokalnego.

Województwu, na obszarze, którego znajduje się jej terytorium, a także innej gminie w ramach porozumienia międzygminnego.

Innym jednostkom samorządu lokalnego.

Tylko innej gminie w ramach porozumienia międzygminnego.