Terminologia EGIPT pojęcia z historii sztuki, powtórka przed maturą

Wnętrze grobowca Tutenchamona

Dziedzina sztuki związana z wiarą w życie pozagrobowe i utrwalaniem pamięci o zmarłych, przejawiająca się w tworzeniu i dekorowaniu cmentarzy i grobowców.

Scena polowania, malowidło z grobowca Nebamona, XVIII dynastia, British Museum, Londyn

W starożytnym Egipcie sposób przedstawiania trójwymiarowej rzeczywistości na płaszczyźnie, ukazanie sumy najbardziej charakterystycznych cech (aspektów) obiektu, bez uwzględnienia ich rzeczywistych proporcji; poszczególne elementy całości, często w różnych ujęciach (od frontu, z boku, od góry, w przekroju), były przedstawiane obok siebie lub tworzyły jedną figurę; np. człowieka przedstawiano jednocześnie z profilu (głowa, nogi) i frontalnie (ramiona).

Portrety trumienne z Fajum

Bardzo trwała technika malarska, w której spoiwem był wosk pszczeli. Farby nakładano na gorąco, w stanie płynnym, albo jako pasty, które potem wygładzano gorącym żelazkiem. Stosowana w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie.

Świątynia Horusa w Edfu

Nieprzykryty, wydzielona przestrzeń w obrębie budynku lub zespołu architektonicznego, spełniająca funkcje użytkowo-reprezentacyjne. Mógł być zamknięty – otoczony ze wszystkich stron, albo otwarty – przynajmniej jedna strona nie była zamknięta.

Piramidy w Gizeh: Mykerinosa, Chefrena i Cheopsa

Pomnik nagrobny w postaci monumentalnej kompozycji architektonicznej (np. piramida) lub architektonicznej rzeźby wzniesionej ku czci zmarłego lub grupy zmarłych.

... Dżesera w Sakkara

Monumentalna budowla w kształcie czworobocznego ostrosłupa o podstawie kwadratowej. Najsłynniejsze powstały w starożytnym Egipcie jako groby faraonów. Najstarszym typem jest ... schodkowa Dżesera, wzniesiona w Sakkarze przez architekta Imhotepa; powstała z sześciu ustawionych jeden na drugim segmentów w kształcie mastaby;

W starożytnym Egipcie nazwa grobu charakterystyczna dla okresu archaicznego (groby władców i dostojników), Starego i Średniego Państwa (groby dostojników); składała się z części nadziemnej - trapezoidalnej budowli (z cegły suszonej lub kamienia) na planie prostokąta, połączonej pionowym szybem z podziemną komorą grobową - miejscem właściwego pochówku; w części naziemnej mieściła się kaplica kultu pośmiertnego, często o ścianach dekorowanych; w niszy umieszczonej w ścianie lub wnętrzu ustawiano tzw. ŚLEPE WROTA, stelę i stół ofiarny;

Kamienna płyta w formie drzwi, symbolizująca wejście do państwa zmarłych; umieszczana na wschodniej ścianie lub we wnętrzu grobowca egipskiego, przed wszystkim mastaby; nad tą kamienną płytą mogła znajdować się stela z wizerunkiem, imionami i tytułami zmarłego.

Wazy, przeważnie kamienne, służące w starożytnym Egipcie do przechowywania wnętrzności zmarłych, których zwłoki balsamowano,; początkowo miały płaskie, czopowane pokrywy; z biegiem czasu pojawiają się pokrywy w kształcie głów: małpy, szakala, sokoła i ludzkiej.

Świątynia Horusa w Edfu

W architekturze starożytnego Egiptu dwie wysokie wieże kamienne flankujące (otaczające z obu stron) bramę świątyni, założone na planie prostokąta, o kształcie trapezoidalnym; zdobione zwykle reliefami i inskrypcjami, co podkreślało ich funkcję protekcyjną; w ich wnętrzu mogły znajdować się schody prowadzące na umieszczony na ich szczycie taras i do sal usytuowanych na pietrach;

Płaskorzeźba z przedstawieniem Echnatona z rodziną

Wiara w istnienie wielu bogów to..?

W sztukach plastycznych reguła, wzorzec, zasada kompozycyjna, według której rzeźbiarze, malarze i architekci komponowali swe dzieła. Pojecie to wiązało się ściśle z nauką o proporcjach i było wykładnikiem poglądów estetycznych danej epoki. Podstawą tej reguły były tendencje do poszukiwania ideału estetycznego opartego na przeświadczeniu, że piękno formy zależy od matematycznego stosunku części do całości. Reguła ta była również wyrazem określonych systemów społeczno-religijnych (egipski w sztuce); w sztuce greckiej wzorzec proporcji ciała ludzkiego stworzył Poliklet. W Rzymie studia nad proporcjami w architekturze i rzeźbie prowadził Witruwiusz. W renesansie nastąpił dalszy rozwój nauki o proporcjach i wzorcach (Alberti, da Vinci, Durer)

Stella z ... egipskimi

Najwcześniejszy rodzaj pisma starożytnego Egiptu. Nazwa wywodzi się z greki i oznacza święte znaki.

Pozostałości sali ... świątyni Ramzesa II w Luksorze, stan obecny

W architekturze starożytnej wielka sala wsparta na równomiernie rozstawionych kolumnach; jedna z zasadniczych części świątyni egipskiej okresu Nowego Państwa i ptolemejsko-rzym.
Rozpowszechniony w budownictwie sakralnym i pałacowym starożytnego Wschodu, został przejęty przez architektów greckich w VI w.p.n.e.

... egipski

Ozdobna trumna, zwykle w kształcie skrzyni, wykonana głównie z kamienia, metalu drewna lub gliny, pokrywana dekoracją malarską lub rzeźbiarską; Egipskie były drewniane i kamienne o kształcie antropoidalnym (mający cechy podobne do ludzkich)

... w Gizeh

W sztuce starożytnej Egiptu wyobrażenie leżącego lwa z głową ludzką (zwykle portretem władcy), pojawiające się od okresu Starego Państwa, lub zwierzęcą (zazwyczaj symbol bóstwa); najsłynniejszy jest w Gizie wykuty w monolitycznej (jednolitej, zwartej) skale; mniej liczne przedstawienia stojących, kroczących, masakrujących nieprzyjaciół, występują najczęściej na reliefach; uważa się, iż ten lew z głową ludzką był symbolem zwycięskiego władcy;

Egipskie portrety sepulkralne z I-IV w.n.e.; malowane techniką enkaustyczną, rzadziej temperową, na cienkich deseczkach lub płótnie; nakładano je i przywiązywano bandażami na twarz zmarłego, zamiast masek, po zmumifikowaniu; najwcześniejsze charakteryzują się realistycznym ujęciem modela, oddającym osobowość postaci; od III w. stają się stereotypowe, sprawiają wrażenie produkcji seryjnej; nazwa pochodzi od oazy Fajum, gdzie je po raz pierwszy odnaleziono;

Zwłoki, które w sposób naturalny lub wskutek zastosowania odpowiednich zabiegów konserwujących nie uległy rozkładowi. Mumifikowanie zwłok najbardziej rozpowszechnione było w starożytnym Egipcie. Proces taki trwał ok. 70 dni.; usuwano wnętrzności (przechowywane w KANOPACH), napełniano ciało żywicami i pachnidłami, osuszano za pomocą suchej kąpieli w natronie (soda krystaliczna); następnie owijano w bandaże przesycone substancjami konserwującymi (asfalt, guma arabska); tak przygotowane ciało zaopatrywano w amulety i odpowiednie teksty religijne, umieszczano w antropoidalnej trumnie wykonanej z płócien i gipsu (tzw. KARTONAŻU), ewentualnie nakładano na twarz kartonażową, a od okresu ptolemejsko-rzym. gipsową maskę lub malowany portret (FAJUMSKIE PORTRETY)i najczęściej umieszczano w sarkofagu

Ludzi ubogich grzebano bez trumien na cmentarzach. W starożytnym Egipcie mumifikowano również zwierzęta uznawane za święte (np. ibisy, koty, krokodyle

Antropoidalna trumna wykonana z płócien i gipsu.

Kolumny ... (Deir el-Bahari, Dendera)

W starożytny Egipcie popularny motyw dekoracyjny świątyń, szczególnie w okresie ptolomejskim i rzymskim, przedstawiający symbolistyczny wizerunek egipskiej bogini Hator z kobiecą twarzą en face i uszami krowy, w ciężkiej peruce; używany również do dekoracji instrumentu muzycznego - sistrum;

Sposób przedstawiania postaci, w którym osoby ważniejsze, na wyższym szczeblu były większe niż pozostałe.

Zarys kształtu postaci lub przedmiotu; linia obwodząca kształt na rysunku lub malowidle i odgraniczająca jedną płaszczyznę od drugiej;

Pomieszczenie służące jako skład odzieży, sprzętu, żywności, itp., zwykle nie opalane. W feudalnej siedzibie stały element mieszkania szlacheckiego, rozpowszechniony na przełomie XV i XVI wieku, odpowiednik zachodnioeuropejskiej garderoby.

Kamień z Rosetty

Pismo starożytnego Egiptu, używane dla celów administracyjnych, handlowych, do pisania korespondencji, aktów prawnych, a także celem sporządzania podręcznych notatek. Teksty zapisywano horyzontalnie od prawej do lewej przede wszystkim na papirusach i ostrakonach. Ze względu na stosowaną mnogość skrótów i innych cech ortograficznych czytanie tekstów jest znacznie utrudnione. Ostatnie znane użycie tego pisma - na wyspie File w świątyni Izydy - datowane jest na 450 rok n.e. W zastosowaniach urzędowych została wyparta przez grekę, a w mowie przekształciła się w język koptyjski.