Fiszki
terminologia, pojęcia z historii sztuki BIZANCJUM matura
Test w formie fiszek Powtórka przed maturą z terminologii Bizancjum. <br/><br/>Pojęcia, które wystąpią w teście:<br/>Aron Hakodesz, carskie wrota, centralna budowla, cerkiew, deesis, empora, ikona, ikonoklazm (obrazoburstwo), ikonostas, izokefalizm, kopuła, mozaika, oktogon, pendentyw (żagielek), synagoga<br/>
Ilość pytań: 15
Rozwiązywany: 1852 razy
... w cerkwi gr.-kat. w Śnietnicy
Przegroda wyposażona w troje drzwi, która w cerkwi oddziela nawę od ołtarza, powstała na Rusi w XIV-XV wieku. Ozdoba ta przeznaczona jest dla wiernych. Pokrywają ją ikony, zazwyczaj w trzech lub pięciu rzędach. Ich układ jest ściśle określony. Scena Deesis zajmuje miejsce centralne w drugim rzędzie. Po obu jej stronach znajdują się ikony świętych, archaniołów i apostołów. Wierni mogą spoglądać na wizerunki świętych i proroków w celu lepszego zrozumienia Liturgii, zgodnie z poglądem że człowiek nie jest w stanie pojąć rozumem dziejących się tam wydarzeń.
Przegroda wyposażona w troje drzwi, która w cerkwi oddziela nawę od ołtarza, powstała na Rusi w XIV-XV wieku. Ozdoba ta przeznaczona jest dla wiernych. Pokrywają ją ikony, zazwyczaj w trzech lub pięciu rzędach. Ich układ jest ściśle określony. Scena Deesis zajmuje miejsce centralne w drugim rzędzie. Po obu jej stronach znajdują się ikony świętych, archaniołów i apostołów. Wierni mogą spoglądać na wizerunki świętych i proroków w celu lepszego zrozumienia Liturgii, zgodnie z poglądem że człowiek nie jest w stanie pojąć rozumem dziejących się tam wydarzeń.
ikonostas
grupa ..., Hagia Sofia, mozaika z XIII wieku
Motyw związany z ikonografią chrześcijańską. Polega ona na trój częściowym obrazowaniu osób świętych - centralną osobą jest Chrystus jako Pantokrator, obok Maryja, następnie Jan Chrzciciel. Często też kompozycja uzupełniania jest o znajdujące się poniżej postacie aniołów, świętych, apostołów lub proroków. Przedstawienie to wiąże się z Sądem Ostatecznym i wyraża wiarę w Maryję, św. Jana i innych świętych, jako przedstawicieli ludzkości i orędowników za grzesznych, proszących Boga o łaskę.
Motyw związany z ikonografią chrześcijańską. Polega ona na trój częściowym obrazowaniu osób świętych - centralną osobą jest Chrystus jako Pantokrator, obok Maryja, następnie Jan Chrzciciel. Często też kompozycja uzupełniania jest o znajdujące się poniżej postacie aniołów, świętych, apostołów lub proroków. Przedstawienie to wiąże się z Sądem Ostatecznym i wyraża wiarę w Maryję, św. Jana i innych świętych, jako przedstawicieli ludzkości i orędowników za grzesznych, proszących Boga o łaskę.
Deesis
Bułgarska ... św. Jerzego walczącego ze smokiem
Tablicowy obraz kultowy, ukształtowany w kręgu kultury bizantyjskiej, wyobrażający postacie świętych, sceny z ich życia, sceny biblijne itp., typowy dla chrześcijańskich kościołów wschodnich. Różni się zasadniczo od zachodnioeuropejskiego malarstwa religijnego. Dla chrześcijan Wschodu sama w sobie jest sacrum, uobecnia świętość, a nie tylko ją wyobraża. Dlatego nie mogła ona powstać bez przyswojenia sobie wiedzy teologicznej przez malarza. Wskazane też było odpowiednie duchowe przygotowanie do jej malowanie -modlitwa, post. Malowano je najczęściej na desce farbami temperowymi.
Tablicowy obraz kultowy, ukształtowany w kręgu kultury bizantyjskiej, wyobrażający postacie świętych, sceny z ich życia, sceny biblijne itp., typowy dla chrześcijańskich kościołów wschodnich. Różni się zasadniczo od zachodnioeuropejskiego malarstwa religijnego. Dla chrześcijan Wschodu sama w sobie jest sacrum, uobecnia świętość, a nie tylko ją wyobraża. Dlatego nie mogła ona powstać bez przyswojenia sobie wiedzy teologicznej przez malarza. Wskazane też było odpowiednie duchowe przygotowanie do jej malowanie -modlitwa, post. Malowano je najczęściej na desce farbami temperowymi.
ikona
Częstochowska Ikona Matki Bożej, typem ikony zwanym Hodegetrią
Kłótnia o Obrazy, ruch wrogi kultowi ikon, świętych obrazów, które stanowiły przedmiot adoracji we Wschodnim Cesarstwie rzymskim. Na początku IV wieku n.e., krótko przed soborem w Nicei, regionalny synod w Illiberis stwierdzał: Orzeka się, że nie powinno być w kościele obrazów, żeby to, co jest czczone i adorowane, nie było namalowane na ścianie
Pojawił się w VIII i IX w. i przejawiał w prowadzonym na szeroką skalę niszczeniu ikonostasów, fresków, a nawet klasztorów i prześladowaniem osób adorujących ikony.
Kłótnia o Obrazy, ruch wrogi kultowi ikon, świętych obrazów, które stanowiły przedmiot adoracji we Wschodnim Cesarstwie rzymskim. Na początku IV wieku n.e., krótko przed soborem w Nicei, regionalny synod w Illiberis stwierdzał: Orzeka się, że nie powinno być w kościele obrazów, żeby to, co jest czczone i adorowane, nie było namalowane na ścianie
Pojawił się w VIII i IX w. i przejawiał w prowadzonym na szeroką skalę niszczeniu ikonostasów, fresków, a nawet klasztorów i prześladowaniem osób adorujących ikony.
ikonoklazm
... przykryty parochetem (bogato zdobiona, aksamitna kotara, zdejmowana podczas modlitw)
W synagodze szafa ołtarzowa, służąca do przechowywania rodału (ręcznie pisany tekst Pięcioksięgu Mojżeszowego w formie zwoju), ozdobna drewniana skrzynka w której przechowywane są zwoje Tory. Jeden z najważniejszych elementów wyposażenia głównej sali modlitwy stoi na osi ściany skierowanej w stronę Jerozolimy, w Europie na ścianie wschodniej. Kształt, oprawa szafy, ornamenty zdobiące zależne były od epoki i kraju, w którym została wykonana.
W synagodze szafa ołtarzowa, służąca do przechowywania rodału (ręcznie pisany tekst Pięcioksięgu Mojżeszowego w formie zwoju), ozdobna drewniana skrzynka w której przechowywane są zwoje Tory. Jeden z najważniejszych elementów wyposażenia głównej sali modlitwy stoi na osi ściany skierowanej w stronę Jerozolimy, w Europie na ścianie wschodniej. Kształt, oprawa szafy, ornamenty zdobiące zależne były od epoki i kraju, w którym została wykonana.
Aron Hakodesz
... w Śnietnicy
W cerkwiach to główne drzwi w ikonostasie, otwierane tylko podczas nabożeństwa (wyjątkiem jest tydzień paschalny, kiedy na znak otwartego grobu Jezusa Chrystusa zarówno carskie, jak i diakońskie wrota są otwarte dzień i noc). Przechodzić przez nie może jedynie kapłan pełniący posługę, w niektórych momentach nabożeństw także diakon oraz car w dniu swojej koronacji. Na ich skrzydłach występują postacie czterech Ewangelistów lub rzeźbione jest drzewo Jessego a Ewangeliści umieszczeni są na jego tle w okrągłych medalionach. W górnej części wrót przedstawiana jest scena Zwiastowania z Archaniołem Gabrielem na lewym skrzydle i Marią na prawym.
W cerkwiach to główne drzwi w ikonostasie, otwierane tylko podczas nabożeństwa (wyjątkiem jest tydzień paschalny, kiedy na znak otwartego grobu Jezusa Chrystusa zarówno carskie, jak i diakońskie wrota są otwarte dzień i noc). Przechodzić przez nie może jedynie kapłan pełniący posługę, w niektórych momentach nabożeństw także diakon oraz car w dniu swojej koronacji. Na ich skrzydłach występują postacie czterech Ewangelistów lub rzeźbione jest drzewo Jessego a Ewangeliści umieszczeni są na jego tle w okrągłych medalionach. W górnej części wrót przedstawiana jest scena Zwiastowania z Archaniołem Gabrielem na lewym skrzydle i Marią na prawym.
carskie wrota
... Wasyla Błażennego, Moskwa
Świątynia prawosławnych. Budynek przeznaczony do sprawowania nabożeństw. Jest przestrzenią sakralną dla celebracji Boskiej Liturgii. Prawosławni oraz grekokatolicy wierzą, iż jest ona miejscem szczególnego przebywania samego Boga. Nazwa w języku staropolskim oznaczała po prostu kościół.
Świątynia prawosławnych. Budynek przeznaczony do sprawowania nabożeństw. Jest przestrzenią sakralną dla celebracji Boskiej Liturgii. Prawosławni oraz grekokatolicy wierzą, iż jest ona miejscem szczególnego przebywania samego Boga. Nazwa w języku staropolskim oznaczała po prostu kościół.
cerkiew
...w Kościele Gustawa Wazy w Sztokholmie
Element architektoniczny występujący najczęściej w kościele w postaci odrębnej kondygnacji, usytuowany nad kruchtą lub nadwieszony nad głównym wejściem do świątyni.
Galeria wsparta na kolumnach lub filarach, otwarta do wnętrza kościoła. Umieszczona nad nawami bocznymi tworzy najczęściej osobne pomieszczenie dla kobiet lub zakonników. Umieszczona nad kruchtą lub pomiędzy nawą a prezbiterium – przeznaczona na ogół dla śpiewaków i instrumentów muzycznych (najczęściej są to organy). Może okalać też cały kościół. Przestrzeń pod nią nazywa się podchórzem.
Element architektoniczny występujący najczęściej w kościele w postaci odrębnej kondygnacji, usytuowany nad kruchtą lub nadwieszony nad głównym wejściem do świątyni.
Galeria wsparta na kolumnach lub filarach, otwarta do wnętrza kościoła. Umieszczona nad nawami bocznymi tworzy najczęściej osobne pomieszczenie dla kobiet lub zakonników. Umieszczona nad kruchtą lub pomiędzy nawą a prezbiterium – przeznaczona na ogół dla śpiewaków i instrumentów muzycznych (najczęściej są to organy). Może okalać też cały kościół. Przestrzeń pod nią nazywa się podchórzem.
empora
Fragment fresków Masaccia w kaplicy Brancaccich
Sposób kompozycji układów wielofigurowych stosowany w rzeźbiarstwie i malarstwie polegający na tym, że głowy przedstawianych postaci znajdują się na tej samej wysokości.
Sposób kompozycji układów wielofigurowych stosowany w rzeźbiarstwie i malarstwie polegający na tym, że głowy przedstawianych postaci znajdują się na tej samej wysokości.
izokefalizm
... przedstawiająca Pana i Hamadriadę - Pompeje
Dekoracja w postaci ornamentu lub obrazu, wykonana z drobnych, o różnej kolorystyce (dwu lub wielobarwne), fakturze i kształcie kamyczków, kawałków szkła lub ceramiki. Elementy są przyklejone do podłoża przez ułożenie na niezwiązanej zaprawie, wapiennej, cementowej lub żywicy pochodzenia roślinnego. Stosowana jest do zdobienia posadzek, ścian, kopuł, sklepień, apsyd w budownictwie sakralnym i świeckim, mebli (zwłaszcza blatów stołów, sepetów, biurek)
Dekoracja w postaci ornamentu lub obrazu, wykonana z drobnych, o różnej kolorystyce (dwu lub wielobarwne), fakturze i kształcie kamyczków, kawałków szkła lub ceramiki. Elementy są przyklejone do podłoża przez ułożenie na niezwiązanej zaprawie, wapiennej, cementowej lub żywicy pochodzenia roślinnego. Stosowana jest do zdobienia posadzek, ścian, kopuł, sklepień, apsyd w budownictwie sakralnym i świeckim, mebli (zwłaszcza blatów stołów, sepetów, biurek)
mozaika
wnętrze ...
Sklepienie zamknięte o osi pionowej, wznoszone nad pomieszczeniami na planie centralnym (okrągłym, kwadratowym, wielobocznym), o kształcie czaszy, która w przekroju może dawać łuk półkolisty, półeliptyczny, ostrołukowy, cebulasty,itp.
Sklepienie zamknięte o osi pionowej, wznoszone nad pomieszczeniami na planie centralnym (okrągłym, kwadratowym, wielobocznym), o kształcie czaszy, która w przekroju może dawać łuk półkolisty, półeliptyczny, ostrołukowy, cebulasty,itp.
kopuła
Tempietto w Rzymie
Budowla oparta na zasadzie absolutnej symetrii; w rzucie poziomym względem dwu przecinających się osi, we wnętrzu zaś i bryle w stosunku do osi obrotowej. Najprostsze budowle tego typu to cylindryczne na planie koła, czworoboczne na planie kwadratu, lub wieloboczne.
Budowla oparta na zasadzie absolutnej symetrii; w rzucie poziomym względem dwu przecinających się osi, we wnętrzu zaś i bryle w stosunku do osi obrotowej. Najprostsze budowle tego typu to cylindryczne na planie koła, czworoboczne na planie kwadratu, lub wieloboczne.
centralna budowla
Mauzoleum Dioklecjana w Splicie
Budowla oparta na zasadzie absolutnej symetrii; w rzucie poziomym względem dwu przecinających się osi, we wnętrzu zaś i bryle w stosunku do osi obrotowej. Wieloboczna - ośmioboczna.
Budowla oparta na zasadzie absolutnej symetrii; w rzucie poziomym względem dwu przecinających się osi, we wnętrzu zaś i bryle w stosunku do osi obrotowej. Wieloboczna - ośmioboczna.
oktogon
Element narożny w postaci sklepienia o kształcie trójkąta sferycznego.
Umożliwia przejście z planu kwadratu do koła, na którym opiera się kopuła. Stosowany był w architekturze bizantyjskiej, rozpowszechnił się na Rusi. Był stosowany w renesansie, początkowo we Włoszech, później w całej Europie.
Umożliwia przejście z planu kwadratu do koła, na którym opiera się kopuła. Stosowany był w architekturze bizantyjskiej, rozpowszechnił się na Rusi. Był stosowany w renesansie, początkowo we Włoszech, później w całej Europie.
pendentyw
Wielka ... w Łodzi
Budowla służąca członkom gmin żydowskich jako miejsce modlitw, decydowania o ważnych dla gmin sprawach, dyskusji, komentowania przepisów religijnych, wspólny dom dla obrzędowych posiłków, działalności dydaktycznej, skarbiec gminy i trybunał sądowy. To właśnie tutaj przy ścianie wschodniej znajdował się Aron Hakodesz.
Budowla służąca członkom gmin żydowskich jako miejsce modlitw, decydowania o ważnych dla gmin sprawach, dyskusji, komentowania przepisów religijnych, wspólny dom dla obrzędowych posiłków, działalności dydaktycznej, skarbiec gminy i trybunał sądowy. To właśnie tutaj przy ścianie wschodniej znajdował się Aron Hakodesz.
synagoga